Dạy con biết đọc, để bé học cách đọc chính xác, trôi chảy và hiểu được nội dung cũng là một trong những kỹ năng chính để bạn thành công trong việc học. Đó là lý do vì sao những năm đầu của chương trình giáo dục đều dành phần lớn thời gian để dạy trẻ đọc. Dù vậy, theo nhiều trường hợp mà báo chí đăng tải, nhiều trẻ học đến lớp 5 vẫn chưa biết đọc. Tại nhiều trường tiểu học ở Mỹ, khoảng 1/3 trẻ không nắm vững các kỹ năng để học đọc tốt nhất. Đây cũng là một vấn đề lớn đối với trẻ trong độ tuổi đến trường.
NẠN NHÂN CỦA GIÁO DỤC
Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu trẻ không được hướng dẫn học đọc đúng cách? Các chuyên gia gọi đây là “nạn nhân của giáo dục”. Nếu không gặp các vấn đề về thần kinh hay khuyết tật mà bị thất bại trong việc học đọc, trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình học và đường đời. Nhiều trẻ vẫn phải chịu áp lực học đọc suốt các năm học về sau và sẽ trở thành những đứa trẻ lười đọc. Khi lớn lên, chúng cũng là người phải vật lộn để tìm việc, giữ việc và có khả năng phải đối mặt với thời gian thất nghiệp kéo dài, thậm chí vướng phải những vấn đề liên quan đến pháp luật.
DẠY ĐỌC THẾ NÀO
Nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ đọc kém thường là trẻ không nhạy với âm thanh như những đứa trẻ có khả năng học đọc tốt. Chúng phải đối mặt với vấn đề nhận thức về âm thanh, có nghĩa là bộ vi xử lý âm thanh của chúng nghèo nàn hơn những đứa trẻ khác.
Về thực tế, trẻ có khả năng đọc giỏi hay đọc tồi đều có thể hiểu nghĩa của một từ. Theo nghiên cứu của Mỹ, họ lấy ví dụ là cái túi (bag). Nó có phiên âm đọc gần giống với từ “xấu” (bad). Trong trường hợp này, những trẻ có nguy cơ kém đọc sẽ không phân biệt được hai từ này.
Đây là một thực tế quan trọng mà các nhà khoa học cho biết rằng nhận thức về âm thanh của trẻ không liên quan gì đến chỉ số IQ hoặc thu nhập của cha mẹ. Việc học đọc cũng như hắt hơi. Khi bắt được cảm giác, trẻ sẽ dễ dàng đọc được thôi.
BÀI HỌC ĐỌC
Để dạy con biết đọc, rất nhiều trường học đã áp dụng chương trình dạy đọc bằng cách dạy về đọc và viết một cách cân đối. Nhưng cách tiếp cận này cũng có nhiều khác biệt. Ở một số trường học, trong những năm đầu, giáo viên sẽ dạy các bài học để phân biệt mặt chữ và cách phát âm cho đến khi trẻ quen và thuần thục với việc đọc.
Ở một số nơi lại dạy theo cách hoàn toàn khác biệt là các giáo viên sẽ dạy cho trẻ một số cách nhận biết đặc biệt của ngữ âm và đồng thời khuyến khích trẻ đoán từ qua minh họa, ngữ cảnh. Khi trẻ có thể đọc thuần thục, giáo viên sẽ bắt đầu cho trẻ làm quen với việc đọc và sách. Tuy nhiên, không có phương pháp nào trong hai cách này là hoàn hảo.
VẬY CÁCH DẠY ĐỌC ĐÚNG LÀ GÌ?
Theo cách dạy hiện nay ở nước ngoài và chương trình cải cách mới ở Việt Nam trong 1–2 năm nay, trong những năm bé ở tuổi mẫu giáo hoặc lớp 1, để dạy con biết đọc, giáo viên sẽ ngồi lại với từng trẻ để tìm hiểu mức độ nhận thức của trẻ về âm và phản ứng của chúng với phát âm ra sao. Sau đó, giáo viên sẽ dạy trẻ đọc từng từ, từng âm bằng những hướng dẫn cụ thể và trực tiếp. Giáo viên cũng chia sẻ phương pháp dạy này với phụ huynh. Nhờ vậy, gia đình và nhà trường có thể giúp trẻ củng cố bài học một cách tốt nhất. Theo các nghiên cứu, cách tiếp cận này đã giúp các bé tăng điểm đọc trên các bài kiểm tra. Và thực tế, hầu hết trẻ học theo phương pháp này đều có khả năng đọc rất tốt.
Bên cạnh luyện đọc, cách học này cũng giúp làm tăng mối quan hệ giữa trẻ và gia đình. Các giáo viên sẽ có những phản hồi chi tiết về việc học đọc của bé. Ví dụ: bé khó đọc, khó nhận mặt được chữ nào, bé sẽ khắc phục ở chữ đó, học từng chữ một.
BÍ QUYẾT ĐỂ HỌC ĐỌC THÀNH CÔNG
Bạn có thể giúp con trẻ đọc tốt với những lưu ý sau đây:
♠ Hãy nhớ việc học đọc và đọc tốt là một trong những kỹ năng rất quan trọng đối với trẻ.
♠ Hãy tìm cho trẻ một trường học dạy đọc dựa trên các hướng dẫn có tính chất khoa học. Hãy tìm hiểu kỹ xem phương pháp đó là gì và theo dõi để biết rằng trường dạy theo đúng phương pháp đó. Bạn cũng có thể áp dụng cách trên đây để dạy cho trẻ học đọc.
♠ Hãy nhờ hoặc yêu cầu giáo viên cho bạn biết kết quả học tập thường xuyên, những bản nhận xét chi tiết về tiến trình học đọc của con.
♠ Nếu con bạn không có sự tiến bộ, hãy kiên nhẫn nhưng không phải chờ đợi quá lâu. Chờ đợi là một khía cạnh tốt trong quá trình nuôi dạy trẻ nhưng với việc đọc thì không phải vậy. Hãy hành động ngay khi bạn cảm thấy con học đọc quá chậm.
♠Bạn có thể nói chuyện với giáo viên, sâu hơn là gặp những chuyên gia để tìm phương pháp giáo dục tốt hơn.
♠Sau khi con học hết lớp một, bạn cần cho con làm quen với môi trường mà bao quanh chúng là sách. Bạn có thể chuẩn bị sẵn cho trẻ nhiều loại và tập dần cho trẻ thói quen đọc. Hãy lắng nghe cách con nói về sách để đảm bảo sự hiểu biết của con ngày một sâu sắc hơn về những gì bé đã đọc.
♠ Bạn có thể lựa chọn sách phù hợp với độ tuổi để hỗ trợ cho trẻ luyện đọc. Các bé thường thích những câu chuyện có vần điệu và có sự lặp đi, lặp lại. Để giúp trẻ tiến bộ nhanh hơn trong quá trình học đọc. Bạn có thể tham khảo các thể loại sách mà TTGĐ sẽ giới thiệu dưới đây nhé!
Những loại sách – truyện mà có thể thích thường là:
♥ Sách về con vật và các âm thanh tiếng nói của các con vật đó.
♥ Sách về một chủ đề ưa thích: ô tô, truyện cổ tích, công chúa.
♥ Sách có liên quan đến những trải nghiệm của bé hằng ngày.
Đặc biệt, bé sẽ rất hứng thú nếu những quyển sách này có hình nổi tự bung lên khi bé mở các trang sách hoặc các miếng bìa đậy chúng. Ngoài ra, trẻ ở tuổi này cũng sẽ rất hứng thú với những quyển sách có các vật thể dễ dàng tháo rời, tạo sự tò mò, ngạc nhiên.
Dưới đây là một số gợi ý để cha mẹ có thể khai thác tối đa hiệu quả khi con luyện đọc sách:
♥ Giúp con chọn một cuốn sách, để con tự cầm sách và lật trang.
♥ Để con bổ sung những từ trong một câu chuyện mà con đã thuộc.
♥ Thường xuyên dừng lại để con kết thúc câu mà bạn đang đọc.
♥ Yêu cầu bé gọi tên những đồ vật nhìn thấy trong tranh.
♥ Giải thích cho bé về âm thanh mà các con vật tạo ra.
♥ Cùng đọc các vần thơ và hát những bài hát vui với con.
♥ Duy trì thói quen đọc sách cho bé. Thường xuyên dẫn bé đi nhà sách, tham gia câu lạc bộ đọc sách.
BÀI: UYÊN HỒ
Tiếp Thị GIa Đình
