Chị Phan Hồ Điệp, mẹ của cậu bé Đỗ Nhật Nam, người từng áp dụng cách nuôi dạy con theo kiểu Nhật Bản đã thẳng thắn nói: “Khi Nam còn nhỏ, tôi cũng như nhiều bà mẹ bây giờ rất đắn đo trước nhiều phương pháp giáo dục, rồi học theo người này người kia, học sách này sách kia. Nhiều khi con ngủ mà mẹ vẫn trằn trọc bởi ý nghĩ liệu mình có “bỏ lỡ” giai đoạn nào của con không? Mình có sai gì không? Mỗi lần đi khám định kỳ thấy con ở mức “cao cao” là sung sướng mà con tụt hạng một tẹo thôi là ỉu xìu.
Rồi ra ngoài đường, hễ thấy ai bế trẻ em cũng hỏi: Bé được mấy tháng rồi? Hỏi chỉ để nháy mắt với em bé một cái nhưng trong đầu thầm nảy ra một phép ước lượng xem con mình bằng ấy tháng có “to” cỡ vầy không?”. Chắc chắn có rất nhiều bà mẹ từng trải qua cảnh hoang mang khi con ở độ 0 – 5 tuổi như mẹ của Nhật Nam. Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy việc nuôi dạy con trẻ đặc biệt rất quan trọng, giúp trẻ phát triển tốt nhất cả về thể chất, trí tuệ, nhân cách, phát huy tối đa mọi tiềm năng của trẻ. Chính vì vậy, có rất nhiều cách nuôi dạy trẻ được nghiên cứu và công bố trên các báo đài cho các mẹ háo hức áp dụng.
“BƠI” GIỮA BIỂN PHƯƠNG PHÁP
Bữa cơm nhà chị Thu Hương (Q. Thanh Xuân, Hà Nội) luôn thoải mái vì chị chẳng phải đút, dỗ dành hai đứa con nhỏ ăn uống. Đây là thành quả mà chị Hương đã áp dụng theo phương pháp nuôi dạy con kiểu Nhật ngay từ khi con chào đời. Chị Hương nói: “Đặc điểm nổi bật của phương pháp này là cách chế biến thức ăn dặm rất cầu kỳ, kỷ luật ăn uống được đề cao. Đây cũng là điều kiện đầu tiên để rèn luyện kỷ luật sinh hoạt cho bé”.
Bé có thể tự múc và vui vẻ thưởng thức món ăn ngon
Một trường hợp khác, chị Vân Anh (Q. Gò Vấp, TP. HCM), sau khi thất bại với phương pháp Nhật, chị Vân Anh lại thử cho con ăn dặm theo kiểu ngoại nhập khác là “Baby Led Weaning – Phương pháp ăn dặm bé tự chỉ huy” (BLW). Tinh thần của phương pháp này là ăn dặm tức là ăn thêm, con tự lập thưởng thức đồ ăn khác ngoài sữa mẹ, luyện tập phản xạ nhai nuốt chứ không phải là “bữa ăn chính” và nhồi ăn thật nhiều”. Chị kiên nhẫn từng ngày, sau 10 tháng, con trẻ đã biết uống sữa bằng ống hút, 1 tuổi có thể gặm rau củ quả ngon lành và sinh hoạt có giờ giấc. Đây là cả một quá trình rèn luyện nghiêm túc của cả hai mẹ con.
LỚP HỌC ĂN THEO
Chỉ cần gõ cụm từ “Nuôi dạy con” trên Google, bạn sẽ thấy nuôi dạy con kiểu Nhật luôn là kết quả đứng đầu bảng, sau đó là nuôi dạy con kiểu Mỹ, hay kiểu Do Thái… Thành quả hấp dẫn của các phương pháp trên khiến các bà mẹ Việt đổ xô tìm kiếm, học hỏi và dần hình thành các “trường phái” nuôi dạy con cái. Hàng loạt lớp học, buổi hội thảo hướng dẫn nuôi con được mở ra với đủ lời quảng cáo hấp dẫn. Song, chất lượng của những buổi hội thảo, lớp học như thế chỉ có người tham gia mới biết rõ thực, hư.
Thấy có buổi hội thảo miễn phí về phương pháp nuôi dạy con theo kiểu Do Thái, chị Hoàng Ngọc Quyên (Q. Ba Đình, Hà Nội) đăng ký tham dự. Song, hội thảo chỉ là cái cớ để họ dụ dỗ khách hàng mua khóa học kỹ năng dạy con, mức phí lên đến hàng chục triệu đồng. Hội thảo đông người dự, ai cũng bực vì cách làm đó. “Giá cả như thế có khác gì chặt chém không?”. Việc cha mẹ chủ động trang bị kiến thức về các phương pháp nuôi dạy con là điều nên khuyến khích. Song bạn nên cẩn trọng chọn cách dạy con phù hợp để bé không bị phản ứng ngược.
HÃY HIỂU CON THAY VÌ CHẠY THEO TRÀO LƯU!
Hiện nay, nhiều bà mẹ trở thành “thần tượng” trong mắt phụ huynh khác, chỉ vì họ đã “nuôi dạy con thành công như thế!”. Mỗi status đăng trên Facebook của họ luôn có hàng nghìn lượt like, comment. Tuy nhiên, ít ai hiểu họ cũng từng là những “bà mẹ tuyệt vọng” trong biển phương pháp nuôi dạy con.
Mẹ con Đỗ Nhật Nam
Chị Phan Hồ Điệp, mẹ của cậu bé Đỗ Nhật Nam, đã thẳng thắn thừa nhận đã gặp những bất cập trong thời gian áp dụng nhiều cách nuôi dạy con. Chị nói: “Trải qua chừng một thời gian như vậy, tôi thấy mệt mỏi và bắt đầu chiến dịch “dọn dẹp” lại bản thân. Nghĩa là không quá quan tâm đến những lời “bình luận” của người xung quanh, không còn đau khổ mỗi khi nghe nói: Dạy con kiểu gì thế? Sao phải hiện đại thế? Sao không thương con à?… “Dọn dẹp” bản thân nghĩa là học phương pháp nào đó chỉ theo tinh thần của phương pháp ấy. Vì mình cũng đâu có đủ điều kiện để áp dụng triệt để, điều quan trọng nhất là biết con mình thích gì”.
Chị Nguyễn Thanh Hương (nickname Bubu Huong), đồng tác giả cuốn sách “Nuôi con không phải là cuộc chiến“ cũng cho biết, cuốn sách này nhằm giúp bạn hiểu con mình hơn và tôn trọng con. Theo chị Hương, phương pháp nuôi dạy truyền thống cũng có nhiều điều hay mà chúng ta nên học tập và tiếp thu, đặc biệt là việc dạy trẻ về lễ phép, về các nguyên tắc trong ứng xử, giao tiếp thường ngày. Giờ đây con trẻ đang được bao bọc quá nhiều, chúng cần được tự do khám phá, tôn trọng, tự quyết trong những điều liên quan tới bản thân trẻ. Tinh thần của phương pháp ăn dặm BLW là giúp con học kỹ năng ăn uống, ăn đa dạng thực phẩm, ăn theo nhu cầu và coi ăn uống là niềm vui. Thiết nghĩ phương pháp thì nhiều vô vàn, nhưng các mẹ đừng đặt áp lực phải lệ thuộc vào một phương pháp nào, cũng đừng đặt áp lực rằng con sẽ phải như con nhà người ta. Thay vào đó, hãy tôn trọng, tin tưởng con của bạn. Con vui vẻ và hợp tác thì khi đó bạn đã thành công”.
BẠN CẦN
• Xác định rõ quan điểm của bạn trong việc nuôi dạy con ngay từ đầu, từ đó mới có thể có chủ kiến trong việc này, để tránh tình trạng giáo dục nửa vời.
• Không có phương pháp nào là tối ưu, là duy nhất. Bạn nên tìm điểm mạnh, điểm hạn chế của từng kiểu nuôi dạy con. Áp dụng được hay không còn phải dựa trên tính cách và khả năng tiếp nhận của con đang phát triển từng ngày.
Thạc sỹ Tâm lý lâm sàng Võ Thị Minh Huệ (Phòng khám Nhi đồng Thành phố): Không nên quá kỳ vọng!
Mỗi phương pháp dạy con đều có những ưu thế riêng và tính tiến bộ của nó. Song cái khó là bạn dễ bị cuốn vào những thông tin này mà không biết rõ mình cần làm gì và làm thế nào. Vì thế, có thể bạn chỉ thực hiện giáo dục nửa vời, không thống nhất. Sai lầm thường gặp nhất là sự thay đổi, chuyển hết phương pháp này sang phương pháp khác làm trẻ hoang mang và trở thành “con rối” của bố mẹ. Chưa kể sự khác biệt quan điểm giáo dục có thể gây nên những mâu thuẫn giữa vợ chồng, ông bà nội–ngoại. Vì thế, theo tôi, bạn cần hiểu rõ và bình tĩnh lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp với con, gia đình và với chính mình. Không nên quá kỳ vọng vào những lý thuyết mình biết, quan trọng là khả năng thực hiện phương pháp đó của bố mẹ và sự hợp tác của con”.
Phương pháp nuôi con được nhiều người quan tâm
• Cách nuôi dạy con kiểu Do Thái: Các bà mẹ Do Thái cho rằng trong cuộc đời con người không có gì quan trọng hơn là học thức và trẻ cần được giáo dục từ nhỏ để trí tuệ, khả năng của trẻ được phát huy tối đa. Vì vậy, người Do Thái luôn chú trọng bồi dưỡng khả năng thiên phú cho con và cho rằng trẻ từ 0–6 tuổi là thời kỳ đại não phát triển nhanh nhất, trẻ tiếp thu kiến thức nhanh nhất, giáo dục sớm chính là giúp con cái phát triển hết năng lực đang tiềm ẩn. Họ dành cho con “tình yêu đống lửa” – tức là sự nhen nhóm, khích lệ nhằm đào tạo đứa trẻ trở thành bản lĩnh và mạnh mẽ. Cụ thể như khuyến khích con đặt câu hỏi, đưa ra ý tưởng, tranh luận với người lớn, quan tâm việc con học ngôn ngữ, kể cả ngoại ngữ, con hiểu không phải mọi việc đều thành công ngay từ đầu. Trẻ Do Thái cũng làm việc nhà, quản lý tài chính ngay từ nhỏ.
• Cách nuôi dạy con kiểu Nhật: Trẻ con Nhật chăm chỉ học tập, khả năng quyết đoán cao và rất gắn bó với gia đình với sự lễ phép, quy củ trong khuôn phép. Từ nhỏ, trẻ đã được dạy tính tự lập, biết hòa nhập, tự tin, trung thực và biết quan sát thế giới. Những điều đó trẻ được học thông qua việc chơi và hòa mình vào thiên nhiên, học cách tò mò, quan sát những sự vật xung quanh, như “Vì sao chạm tay vào áo len thì bị giật, thổi hơi vào kính thì kính mờ?”.
Bài: THU HÀ
Mục Mẹ và con / Tiếp Thị Gia Đình
