Ảnh: Một cảnh trong phim Self/less
Bộ phim Self/less vừa công chiếu ở Mỹ nói về một người đàn ông giàu có sắp chết (do Ben Kingsley thủ vai) vì bệnh ung thư. Bác sỹ đã giúp ông đánh lừa thần Chết bằng cách đổi hồn, chuyển ý thức của anh vào cơ thể một người trẻ hơn. Thế là hai linh hồn cùng tồn tại trong một cơ thể. Cả quá trình này diễn ra với một thiết bị giống như chụp cộng hưởng từ.
Chuyện này không chỉ có trong những bộ phim khoa học viễn tưởng. Thực tế, trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã đạt được những bước tiến lớn trong việc tìm hiểu và phần nào điều khiển não bộ của con người nhằm mục đích y tế.
Đổi hồn như thế nào?
Theo lời Wolfgang Fink, nhà thần kinh và điều khiển học ở Đại học Arizona và Đại học Caltech, Texas, chúng ta có thể cấy ký ức đã qua và cả phần não tư duy của một người vào một bộ não khác. Nói một cách nôm na là sẽ chuyển linh hồn của một người sang một bộ não khác.
Mỗi người chúng ta có một phần cứng thần kinh khác nhau, vì thế vấn đề là phải tải toàn bộ dữ liệu và hệ điều hành của mình lên một phần cứng tương thích.
Các nhà khoa học đã nghiên phát triển những mô hình máy tính với phần cứng giống mạng lưới thần kinh người, nhưng chúng còn ở dạng rất sơ khai.
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã phát triển một kỹ thuật mới cho phép họ điều khiển phần nào các hoạt động của não thông qua ánh sáng. Kỹ thuật này bao gồm việc cấy một virus vô hại vào các nơ-ron ở não khiến chúng tạo ra một loại protein làm cho tế bào não phản ứng tốt hơn với ánh sáng. Chiếu một tia laser vào các tế bào này, các nhà khoa học có thể “tắt” hay “bật” chúng như người ta bật – tắt một cái bóng đèn.
Vào năm 2013, các nhà khoa học ở Viện Khoa học Công nghệ Massachusetts đã sử dụng phương pháp này để cấy ký ức giả vào não của chuột. Trong nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đặt những con chuột vào một cái lồng rồi gây giật nhẹ ở chân chúng, tạo ra một ký ức sợ hãi lưu giữ trong vùng não được gọi là “hồi hải mã”.
Sau đó, bằng cách chiếu ánh sáng vào các nơ-ron đã lưu giữ ký ức sợ hãi đó khi đưa con chuột vào một môi trường khác, các nhà khoa học đã khiến chúng “nhớ lại” cú sốc trước kia và vẫn sợ hãi, dù không hề bị điện giật.
Gần đây, các nhà khoa học chụp cộng hưởng từ não chuột khi nó đang giao hợp với con cái, sau đó thực hiện tương tự thí nghiệm trên để kích hoạt ký ức hạnh phúc ở những con chuột bị chứng “trầm cảm”. Liệu pháp đó đã giúp “chữa trị” chứng trầm cảm hiệu quả cho chuột.
Song, việc cấy ghép một ký ức ở chuột đơn giản hơn so với những ký ức, suy nghĩ phức tạp của con người.
Ghép đầu người
Thay vì đổi hồn vào một cơ thể khác, Fink nói có một phương pháp khác khả thi hơn ghép đầu người này vào cơ thể người kia.
Sergio Canavero, thuộc nhóm Nghiên cứu thần kinh cao cấp Turin, Italy, đã tuyên bố kế hoạch của ông là tiến hành ca ghép đầu người đầu tiên vào năm 2017.
Sergio Canavero đã có một người tình nguyện, một người đàn ông Nga mắc chứng teo cơ tủy sống, một bệnh sẽ khiến người bệnh nằm liệt giường và dần tử vong.
Theo đó, Canavero đề xuất tìm một người hiến cơ thể đã chết não, cắt đầu cả hai rồi gắn đầu bệnh nhân vào cơ thể hiến tặng. Có nhiều thách thức trong cuộc phẫu thuật này. Trước hết, hệ thống miễn dịch của cơ thể mới có thể đào thải đầu người bệnh, giống như trong các cuộc phẫu thuật cấy ghép các cơ quan khác. Kế đến, khi tủy sống của bệnh nhân bị làm hư hại và gắn vào cơ thể mới, cơ thể mới có thể vẫn bị liệt. Canavero nói ông có thể hạn chế vấn đề này bằng cách dùng một con dao siêu bén để tạo ra nhát cắt hoàn hảo cho phép các sợi thần kinh vẫn có thể hồi phục, nhưng điều này chưa được kiểm chứng. Trong quá khứ, các nhà khoa học từng tiến hành phẫu thuật ghép đầu ở khỉ, nhưng chúng chỉ sống được vài ngày.
Các nhà khoa học đang ráo riết nghiên cứu dự án này. Song nếu nghiên cứu đổi hồn thành công, nhiều vấn đề xã hội cũng được đặt ra: Liệu khi sống trong một cơ thể người khác, bạn có còn là bạn? Thêm nữa, chi phí này ắt hẳn sẽ rất đắt đỏ, phải chăng chúng chỉ dành cho những đối tượng giàu có?
Tiếp Thị Gia Đình
