Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt – đầu sách kinh điển về văn hóa, văn học ở Mỹ. Ảnh: Nhã Nam
Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt: bản khảo sát xuyên qua các hệ thần thoại Đông Tây kim cổ
Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt khởi đầu cho sự nghiệp cả đời nghiên cứu thần thoại của Joseph Campbell. Cuốn sách tựa như một bản khảo sát xuyên qua các hệ thần thoại Đông Tây kim cổ. Từ quen thuộc như Hy La Ấn Độ cho đến các bộ lạc da đỏ châu Mỹ, thổ dân châu Phi, Trung Quốc và Nhật Bản… So với cả phân tâm học, cuốn sách xoay quanh luận điểm do Campbell đề ra. Mọi hệ thần thoại trên thế giới đều kể một câu chuyện duy nhất. Đó laà câu chuyện của người hùng, từ thế giới ngày thường, đi vào thế giới siêu nhiên.
Họ chạm trán những lực lượng thần kỳ. Mang về ân huệ cho xứ sở mình. Và trên con đường ấy là hai ngưỡng chứa đầy nguy hiểm. Ngưỡng để bước vào thế giới siêu nhiên, và ngưỡng quay về. Canh giữ ngưỡng là những rắn rồng đáng sợ mà người hùng sẽ chỉ tỏ rõ sự xứng đáng của mình nếu vượt qua được chúng.
Cuốn sách dẫn dắt người đọc đi trên cuộc phiêu lưu qua mọi miền thần thoại Đông Tây kim cổ. Khám phá những biểu tượng ngầm nâng đỡ các cộng đồng, cả thế giới, từng con người. Bằng một lối văn đầy chất thơ và những nhận định sắc bén. Nhưng cũng rất nhân văn và thấp thoáng nét hài hước.
Mỗi cá nhân đều là một người hùng
Campbell không chỉ coi đây là câu chuyện sách vở. Mà còn lồng ghép vào đời sống của từng cá nhân. Đối với ông, từng cá nhân đều là người hùng trong cuộc sống của chính mình. Dường như tìm hiểu lại thần thoại chính là cách tốt nhất để từng người hiểu được vị trí của mình trong cuộc sống cũng như tìm đường đi ở thời điểm khó khăn.
Hoàn toàn có thể thưởng thức Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt như một cuốn sách vỡ lòng về nhiều nền thần thoại trên thế giới. Qua cách kể hấp dẫn hóm hỉnh của Campbell. Ban đầu, nó vốn là một cuốn “dạy cách đọc thần thoại cho đại chúng”. Xuất phát từ những bài giảng cho sinh viên, nó khá giống một cuốn khoa học – triết học thường thức. Về sau, vì sách có những phần tập trung vào luận điểm “mỗi cá nhân đều là người hùng trong cuộc sống”. Rất nhiều người đã đọc nó như một cuốn sách truyền cảm hứng.
Cuốn sách truyền cảm hứng cho hàng loạt “bom tấn” Hollywood
Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt gợi cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn hóa đại chúng. Ảnh: Nhã Nam
Một điểm thú vị nữa là công thức thần thoại người hùng của Campbell đã trở thành một công thức ưa chuộng của các nhà làm phim Hollywood. Giúp họ tạo ra một cốt truyện kịch tính. Điều đó đã được truyền bá rất nhiều trong các lớp dạy biên kịch, sáng tác, các website điểm sách, điểm phim (dưới dạng giản lược).
Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt gợi cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn hóa đại chúng. Tiêu biểu như Chiến Tranh Giữa Các Vì Sao, Đồi Thỏ, Vua Sư Tử… cả nhân vật Robert Langdon của Dan Brown đều lấy cảm hứng từ cuốn sách này. Một chuyên gia ở Hollywood là Christopher Vogler đã dựa vào Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt để viết cuốn The Writer’s Journey. Đây tựa như sổ tay hướng dẫn viết kịch bản cho Hollywood.
Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt mở đầu cho một loạt công trình – khảo cứu, biên tập. Và cả sáng tác văn chương, biên soạn, tiểu luận, du ký, bài giảng. Một phần lớn xuất bản sau khi tác giả đã qua đời. Đồng thời vẫn còn một lượng di cảo lớn đang chờ biên tập bởi tay những bạn bè, học trò, nhà nghiên cứu tại Quỹ Joseph Campbell.
Theo thông tin của Quỹ, cho tới nay cuốn sách đã bán được hơn một triệu bản và xuất bản qua hơn hai mươi thứ tiếng. Một con số ấn tượng cho một cuốn sách thoạt nhìn sẽ bị xếp vào loại sách nghiên cứu khô khan. Đồng thời nó có mặt trong danh sách 100 cuốn sách phi hư cấu tiếng Anh có sức ảnh hưởng nhất kể từ 1923 do tạp chí Time bầu chọn. Đã hơn 70 năm trôi qua kể từ khi Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt ra đời. Song tác phẩm vẫn liên tục có những người đọc mới.
Đôi nét về tác giả
Joseph Campbell sinh năm 1904 tại New York, Mỹ. Sau khi tốt nghiệp cử nhân Văn chương Anh và thạc sĩ về văn học trung đại ở Đại học Columbia, ông tới châu Âu học các thứ tiếng cổ. Trong đó có tiếng Phạn.
Trở về New York, ông dành năm năm đọc sách. Trước khi nhận chân giảng viên Văn chương tại trường nữ học Sarah Lawrence. Những bài giảng về thần thoại ở đây là cơ sở hình thành Người Hùng Mang Ngàn Gương Mặt.
Thời thơ ấu, Campbell chịu ảnh hưởng của thần thoại Ireland. Bên cạnh đó là thần thoại da đỏ Mỹ, truyền thuyết về cao bồi Viễn Tây Mỹ, thần thoại Công giáo, thần thoại Hy-La, truyện cổ Celtic về thời vua Arthur. Lớn lên, ông tiếp tục nghiên cứu thần thoại Ấn. Dành nửa năm ở Nhật Bản tìm hiểu Thần đạo. Ông đam mê James Joyce và chủ nghĩa hiện đại trong văn học, biên tập sách của Freud và Jung. Những nguồn cảm hứng này để lại dấu ấn trong các công trình về sau.
Campbell mất 5 năm để viết cuốn này. Tuy nhiên khi ông nộp bản thảo, biên tập viên ký hợp đồng với ông đã nghỉ việc. Nhà xuất bản từ chối in. Sau một thời gian đi tìm bản thảo mới, cuốn sách đã được in trong tủ sách danh giá The Bollingen Series về phân tâm học và thần thoại.
Tiếp Thị Gia Đình
