Tác phẩm Ngoại là tuổi thơ của tác giả Lê Khanh dự thi Vòng sơ khảo cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018. Mời bạn đọc thưởng thức và đừng quên Like bình chọn để tác giả có cơ hội bước vào vòng Chung kết nhé!
Giải thưởng cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018 vô cùng hấp dẫn; cho những tác giả chiến thắng. Trong đó, giải đặc biệt lên đến 15.000.000 đồng cùng nhiều phần quà từ nhà tài trợ.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Trời nắng trong vắt, không một gợn mây. Cũng chẳng có ngọn gió nào xuất hiện để làm dịu đi cái tiết trời tháng ba này. Thiệt oi bức dễ làm con người sinh cáu gắt.
Hải phải đạp xe đến trường những ba cây số mỗi ngày trong cái nắng nổ lửa của miền duyên hải này. Tính con bé lạ lắm, chả thích trời mưa cũng không ưa trời nắng. Đơn giản là vì, mùa nắng mỗi ngày đạp xe đi học mồ hôi sẽ thấm đẫm làm Hải có cảm giác chiếc áo dài mặc hằng ngày sao chật lạ thường.
Còn mùa mưa thì con đường đến trường bỗng dài lê thê. Đường mà con bé đi học là đường đất hơi pha đỏ của màu đất bazan. Mỗi lúc mưa đường sẽ lầy lội, đạp càng nhanh thì bùn bắn lên áo, lúc này chiếc áo dài nhuộm thêm màu đất đỏ chân quê mà không còn là màu trắng thường ngày. Do vậy mà Hải đạp chậm thật chậm để giữ màu áo được trắng khi lên lớp.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Hải trông gầy, đen nhem nhẻm, người cũng không cao lắm.
Tóc lúc nào cũng cột kiểu đuôi gà. Quanh năm suốt tháng chả khi nào ra tiệm cắt tóc, tóc dài lại nhờ mẹ nó cắt ngắn dùm. So với mấy đứa trong lớp con bé là hạng thấp còi. Nhưng nó khỏe lắm. Lúc nào tan học Hải cũng là đứa về nhà trước mấy đứa trong xóm. Nếu trời quang mây tạnh thì nó đạp cái vèo là tới nhà liền. Chỉ là tính khí hải có hay ương bướng thất thường.
Hôm nay là thứ năm, ngày ít tiết học nhất trong tuần Hải được về nhà sớm nên mỗi tuần nó thích nhất ngày này. Nó hay nghỉ vẩn vơ sao cứ đi học lại trông cho có dịp để được nghỉ ở nhà mà ở nhà thì lại muốn đi học. Nghĩ sao cũng thấy lạ. Mà thôi kệ cứ như vậy thì mới là học sinh nên thôi nghĩ cũng chả làm gì cả. Chạy ra lấy xe về cho lẹ.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Nhà Hải là một trong những ngôi nhà trong xóm còn dùng bếp củi. Mấy nhà khác tiên tiến hơn dùng toàn bếp dầu, nhà nào sang hơn thì dùng hẳn bếp ga hết trơn. Cứ chiều thứ năm Hải thường cùng bà ngoại ra phía sau nhà chỗ đám rừng cây tràm kiếm củi khô. Ngoại Hải năm nay ngoài bảy mươi rồi mà chân tay bà còn nhanh nhẹn lắm chỉ mỗi tội là bà đôi khi bị lãng tai.
Đôi khi lượm củi mệt nó nói chuyện nọ bà lại nghe thành chuyện kia. Hải cũng chả buồn giải thích mà chỉ phì cười làm bà chả hiểu chuyện gì nên hay bảo nó là đứa dở hơi. Từ nhỏ Hải hay quanh quẩn bên bà nên nó thân với bà lắm. Có miếng mặn miếng ngọt nào bà cũng hay để phần cho nó.
Bà có cái quán tạp hóa nho nhỏ, buôn bán giúp bà vui hơi vì mỗi ngày có người tới người lui. Cái quán cũng là nơi mỗi cuối tuần Hải đóng quân. Hải có cái tật xấu là hay trộm kẹo mỗi lúc trông quán cho ngoại. Ngoại nó biết hết chứ nhưng vì thương nó mà chả mắng trách gì nó. . .
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Mặt trời vừa xuống núi, những ánh nắng cuối ngày nhạt dần cũng là lúc hai bà cháu bó củi vác về nhà. Hải thích ngửi mùi khói khi nhóm bếp, cái mùi mười mấy năm nay gắn bó với nó. Vừa nồng nồng, hăng hăng làm sóng mũi cay cay. Khói trong cái bếp lửa chiều lan ra cả một khu nhà, khói bay ra sân sau, luồng tới sân trước nhìn cảnh vật cứ mờ ảo nhẹ nhàng lúc chạng vạng tối. Mọi cảnh vật chìm torng làn khói mỏng ấy thật yên bình.
Hải ơi, nhóm lửa xong chưa con?. Tiếng ngoại hỏi vọng ra sau nhà.
Dạ, bếp sắp cháy rồi, con đang xếp mớ củi hồi nãy lên kệ – Hải vừa trả lời vừa xếp nốt mấy cây củi khô còn lại dưới đất lên kệ.
Nhóm bếp xong rồi lấy nồi vo gạo nấu cơm luôn nghen, ba mẹ mày đi làm sắp về rồi đó – Tiếng ngoại nói vọng từ quán ra sau nhà.
Dạ con biết rồi… Nó đáp xong lại bật cười vì ngoại cứ như cái đồng hồ báo thức vậy. Chiều nào ngoại cũng nhắc nó nhiêu đó công việc sợ nó quên nhưng làm sao mà quên được. Việc ngày nào cũng nhiêu đó mà.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Hải biết nấu cơm bằng bếp củi từ năm học lớp sáu, cũng nhờ ngoại nó chỉ cho. Nấu cơm bếp củi nhiều công đoạn mà thú vị lắm. Phải canh nồi cơm sôi thì mở nắp xoong ra chứ không thì nước cơm trong nồi trào ra làm tắt bếp. Xong dùng đũa khuấy đều, nhẹ tay. Rồi chắt nước cơm ra chớ để lâu cơm sẽ bị nhão. Chắt nước xong phải đậy nắp kĩ vì cơm chín bằng hơi.
Điều phải ghi nhớ mà quyết định mẻ cơm thành bại là phải rút bớt củi ra chỉ để than hồng sau khi đã chắt ráo nước trong nồi. Ngoại nói chi tiết cứ y như nó đang học một tiết học nghiêm túc trên lớp vậy. Chỉ khác là trên lớp toàn là lý thuyết còn tiết học của ngoại thú vị hơn nhiều vì được thực hành hẳn hoi.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Hải còn nhớ như in, cái ngày đó là lần thứ hai nó thực hành nấu cơm sau bài học hôm trước ngoại dạy. Hải cũng thực hiện đầy đủ các bước mà ngoại chỉ nhưng oái ăm là khi mở nắp ra kiểm nghiệm thì hỡi ơi cơm chưa chín mà ngoại hay nói đùa là “ mới có tám rưỡi à, chưa được chín đâu con”.
Thiệt là lần này “ tám rưỡi” à, hột thì chín hột thì sống. Hải quắn quíu hết lên chạy vèo ra quán nhờ sự cứu giúp của ngoại. Nó kéo bà ra sau bếp, trình bày hết câu chuyện. Bà như một vị cứu tinh khi chỉ nó cách nom chừng đơn giản mà hữu dụng phết. Ngoại nghe xong nói:
Mày chạy vào nhà trong lấy trái ớt hiểm chín đỏ ra đây cho tao – Bà giục nó
Nó bán tín bán nghi cũng đi vào lấy ra, bà mở nắp xoong thả trái ớt vào giữa nồi rồi đậy nắp lại. Xong lấy ống thổi lửa thổi cho mấy cục than hồng trở lại.
Ủa ngoại, sao mà cơm chín được? Mình bỏ trái ớt vào thì trái ớt chín chứ cơm chín làm sao được mà chín? – Nó vẫn không tin gặng hỏi bà.
Chín chứ sao không chín được con, mày tin tao đi – Ngoại khẳng định với nó chắc nịch.
Lát sau, Hải bưng nồi cơm xuống đặt vào cái rế rồi mở nắp kiểm nghiệm. Nó lấy đũa xới lên xong cho vài hột cơm vào miệng nhai thì… Ấy chà, ngoại không lừa nó. Cơm chín thiệt nghen.
Cơm chín thiệt ngoại ơi – Hải vừa chạy lên nhà trước vừa khoe với ngoại
Cha mày, tao nói rồi mà bây không tin – Bà vừa nói vừa cười sảng khoái.
Ăn cơm và học bài xong Hải hay chạy ra quán chơi với ngoại. Đó cũng thành thói quen mà tối nào không ra quán là nó cứ thấy thiếu cái gì đó rồi không ngủ được. Ngoại nó chỉ thỉnh thoảng mới lãng tai mà ban đêm thì cái thỉnh thoảng đó là thành thường xuyên. Có lần, ông chú nhà bên qua mua gói thuốc:
Bà Sáu (Tên mà mọi người hay gọi ngoại nó) bán cho gói thuốc
Tao hết ruốc rồi, mai mới đi chợ mua – Ngoại vừa ngồi vẫy cái quạt nan vừa trả lời tỉnh rụi.
Không phải, con mua gói thuốc chớ không phải con ruốc – Ông chú ra sức giải thích diễn tả hành động các kiểu
Ừ, mới bán hết hồi sáng. Mấy nay người ta mua ruốc được ghê á mày
Lần này ông chú hết kiên nhẫn nên tới hẳn cái tủ đựng thuốc mà chỉ vào.
À mày mua thuốc hả? – Giờ ngoại nó mới nhận ra ông chú muốn mua món gì.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Hải đứng sau cánh cửa mà không nhịn được cười khi xem cảnh đối thoại của ngoại nó với ông chú kia. Con bé bật cười to, ông chú đang chờ thối lại tiền cũng bật cười rôm rả… Mọi người trong xóm này ai cũng biết ngoại nó như vậy nên họ cũng chả tỏ ra khó chịu hay thái độ gì với bà già bán quán này.
Cứ mỗi lần giải thích bằng hành động lẫn lời nói mà không có tác dụng thì học cứ tiến tới nơi có món đồ cần mua rồi chỉ vào. Cũng có vài người tỏ ra bực dọc mỗi khi như vậy nhưng rồi họ thông cảm cho bà vì tuổi già mấy chuyện này là chuyện thường tình rồi.
Thích nhất là những đêm sáng trăng, ở quê không có đèn đường nên thấy rõ mặt trăng mồn một. Trăng ngày rằm to và sáng dữ lắm. Ánh sáng dịu của mặt trăng làm lòng người ta bình yên đến lạ. Mỗi đêm mà trăng sáng hai bà cháu hay kê cái ghế dài ra ngoài sân ngồi hóng gió. Hải hay nằm lên đùi bà, bà thì tay cầm quạt vẫy nhè nhẹ. Rồi bà đưa nó về với ngày trẻ của bà.
Ngày bà còn con gái. Câu chuyện đêm trăng của bà luôn là cái gì đó làm nó lạc vào miền xưa lơ xưa lắc. Nơi mà chỉ có nó và những gì bà kể. Nơi đó yên bình lạ thường, không cần suy nghĩ điều gì cho mệt đầu. Nơi mà chỉ nằm nghe mà không cần phải học bài, trả bài như trên lớp…
Cứ như vậy, tuổi thơ của Hải là những ngày bên ngoại.
(Cuộc thi Truyện ngắn Tiếp Thị Gia Đình 2018) Giờ Hải không còn là con bé đen nhẻm, cứng đầu của ngày nào nữa. Tính tình nó trầm hơn xưa, ít nói và thích cảm nhận hơn. Mỗi chuyến xe đi đi về về từ cái thành phố xa lạ về với nơi gắn bó mười mấy năm này làm nó cứ mãi bận lòng với nhiều suy nghĩ… Hải giờ đã lớn… Lớn nhiều… Thời gian ở nhà là những ngày chỉ còn đếm trên đầu ngón tay.
Những lần về quê là những lần thổn thức bởi thứ cảm giác hào hứng pha chút nôn nao. Còn những chuyến xe trở lại thành phố nơi Hải phải sống và làm việc lại chứa những cảm xúc bịn rịn, quyến luyến của lúc chia tay. Nó bịn rịn ánh mắt chờ mong của ngoại, cái vẫy tay chào tạm biệt của mẹ, nụ cười tình cảm của ba. Gia đình nó cứ đứng đó và nhìn chuyến xe chở nó mất hút chìm vào xa thẳm.
Cuộc vui chóng tàn là cuộc vui chứa đầy sự quyến luyến làm lòng nặng trĩu.
Rồi đây, thời gian sẽ âm thầm cướp đi tuổi tác và sức khỏe của người ta. Hải cũng không biết còn nhìn thấy được mấy lần ngoại tiễn nó lên xe nữa… Càng lớn Hải nhận ra được rằng, nhà có thể không hẳn là nơi để ở nhưng luôn là nơi chốn để quay về. Chỉ có nhà mới là nơi có những người thương ta và ta thương đợi ta. Nơi có ngoại và tuổi thơ. Nhà thật bình yên và ấm áp!
Lê Khanh
Tiếp Thị Gia Đình
