Câu chuyên ngôn ngữ David Crystal
Nhã Nam vừa phát hành cuốn sách Câu chuyện ngôn ngữ của nhà ngôn ngữ học David Crystal. Cuốn sách tìm hiểu từng khía cạnh của ngôn ngữ; giải mã từ những tiếng bập bẹ của một em bé cho đến hiện tượng ngôn ngữ mạng trong những năm gần đây. Bằng lối viết cuốn hút, sáng rõ, dẫn chứng gần gũi xen lẫn hài hước; Câu chuyên ngôn ngữ David Crystal dẫn dắt người đọc theo chân từng bước phát triển của ngôn ngữ trong đời sống cá nhân nói riêng; và trong chiều dài lịch sử văn minh loài người nói chung. Đây là cuốn sách nhập môn hoàn hảo cho những ai hứng thú với chủ đề này.
Câu chuyên ngôn ngữ David Crystal dễ hiểu, dễ tiếp cận
Trong cuốn sách Câu chuyên ngôn ngữ David Crystal, tất cả những khái niệm ngôn ngữ học cơ bản được tác giả giới thiệu và giải thích một cách trực quan, dễ hiểu. Cuốn sách được chia thành 40 chương. Trong những chương đầu tiên, David Crystal chỉ cho ta thấy con người đã từng bước hình thành khả năng sử dụng ngôn ngữ như thế nào. Kể từ lúc lọt lòng đến khi được vài tháng tuổi; từ tiếng khóc oa oa – ngôn ngữ sơ khởi của em bé, đến lúc học được ngữ điệu của tiếng mẹ đẻl rồi bi bô những từ đầu tiên trong đời.
Cuốn theo Câu chuyên ngôn ngữ David Crystal, chẳng mấy chốc những kiến thức thú vị về ngôn ngữ học đã róc rách chảy vào tâm trí người đọc. Nó khiến ta không khỏi gật gù tâm đắc trước những khía cạnh hấp dẫn của ngôn ngữ.
Ví dụ như từ “nice” trong tiếng Anh khi được sử dụng lần đầu tiên vào thế kỉ 14 có nghĩa là “ngốc nghếch” hoặc “ngu dốt”. Sau này nó còn phái sinh một số nghĩa tiêu cực như “khoe mẽ”, “kiểu cách” hay “lười biếng”. Nhưng dần dần các nghĩa khác cũng được phát sinh thêm. Vào thế kỷ 18 từ này phái sinh một loạt các nghĩa tích cực, như là “dễ chịu”, “thoải mái”, “tốt bụng”, và “cuốn hút”. Và đây là những nghĩa mà ta có ngày nay.
Các học giả nghiên cứu những vấn đề này được gọi là nhà từ nguyên học. Và đây cũng là một trong những khía cạnh của ngôn ngữ mà ngành ngôn ngữ học đang nghiên cứu. Tồn tại song song cùng với chiều dài lịch sử phát triển của loài người; có những ngôn ngữ đã và đang dần biến mất. Có những ngôn ngữ đã trở thành tử ngữ. Có những sinh ngữ đang ngày ngày thay đổi nhanh chóng đến mức các thế hệ sống trong cùng một nhà có thể nói năng theo những cách rất khác nhau.
Tác giả kể bằng lối viết nhẹ nhàng nhưng đầy tính giáo dục
Song song với quá trình phát triển cùng với nền văn minh của con người; những câu chuyện sinh động hơn của ngôn ngữ được tác giả kể ra bằng lối viết nhẹ nhàng nhưng cũng đầy tính giáo dục: chuyện về những ngôn ngữ không may đã bị mất đi. Những ngôn ngữ chỉ được những tộc người thiểu số sử dụng. Chuyện ngôn ngữ giúp ta xây dựng các mối quan hệ và đồng thời cũng phá vỡ chúng. Thậm chí có những người kém may mắn ra sao khi gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ.
Qua những chương sau, ta biết được ngôn ngữ cũng là một trong những cách phân biệt các giai tầng xã hội với nhau. Chẳng hạn trong thời kỳ nước Anh còn phân chia giai cấp rõ rệt. Chỉ cần một từ thôi cũng đủ để người nghe nhận biết người nói thuộc tầng lớp nào. Khi nhắc đến giấy vệ sinh, người thượng lưu sẽ dùng từ “lavatory paper” thay vì nói “toilet paper” như người thường. Tương tự, khi nhắc đến “bữa tối”, “gương” và “rau”, người thượng lưu sẽ dùng “luncheon”, “looking glass”, “vegetables”. Còn tầng lớp bình dân trong xã hội thì dùng “dinner”, “mirror”, và “greens”. Những khác biệt kiểu này thực ra vẫn tồn tại cho đến ngày nay, chỉ còn điều chúng không còn quá rõ rệt như xưa. Vì sự phân chia tầng lớp xã hội cũng đã phai mờ đi đáng kể.
Ngôn ngữ được sử dụng trong việc đặt tên địa danh, tên người cũng có lịch sử thú vị không kém. Chẳng hạn, như nếu quay ngược lại 1000 năm trước ở Anh, ta sẽ thấy người ta khi đó chỉ có mỗi tên riêng thôi. Việc hình thành họ và tên đầy đủ chỉ bắt đầu được nhen nhóm trong thời kỳ Trung Cổ. Khi người ta bắt đầu có thói quen nói “Edwin Baker” (Edwin thợ bánh) hay “Edwin Derby” (Edwin vùng Derby) để phân biệt những người trùng tên. Đó cũng là lý do mà ngày nay ta thấy có rất nhiều họ là từ mang nghĩa chỉ nghề nghiệp như: Potter (thợ gốm), Smith (thợ rèn), hay họ Shakespeare trong William Shakespeare nghĩa là anh lính cầm ngọn giáo.
Việc thành thạo ngôn ngữ, kiểm soát được tất cả những tác động mà ngôn ngữ có thể đạt được; có một vai trò quan trọng trong đời sống giao tiếp của con người. Để làm được tất cả những điều trên, trước tiên họ cần biết bản chất thật sự của ngôn ngữ là gì; cũng như nắm được những yếu tố góp phần tạo nên nó. Đó cũng chính là một trong những lí do ra đời của cuốn sách này. David Crystal, với kinh nghiệm dày dạn và lòng nhiệt thành của một nhà ngôn ngữ học; đã dẫn dắt người đọc bước đầu khám phá vẻ đẹp của một địa hạt quan trọng nhưng không kém phần hấp dẫn trong nền văn minh loài người.
Về tác giả David Crystal
David Crystal là nhà ngôn ngữ học, cây viết, biên tập viên, giảng viên người Anh. Ông là tác giả và đồng tác giả của khoảng một trăm cuốn sách, chủ yếu trong lĩnh vực ngôn ngữ học. Bao gồm một số bộ bách khoa toàn thư, nhưng cũng có cả kịch và thơ. Ông sáng lập và tham gia công tác biên tập cho nhiều tạp chí khoa học về ngôn ngữ học. Bên cạnh đó, ông còn làm việc trong các chương trình phát thanh và truyền hình; bao gồm nhiều phim tài liệu về ngôn ngữ của BBC, trong vai trò cố vấn, biên kịch và người dẫn chương trình
Tiếp Thị Gia Đình
