Những ngày qua, TPHCM ô nhiễm không khí, bị bao trùm bởi một làn sương mù. Bầu trời một màu trắng đục. Người dân thành phố bị hạn chế tầm nhìn. Những chung cư cao tầng và các công trình cao tầng mang tính biểu tượng của thành phố như tòa nhà Landmark 81 hay Bitexco đều mù mờ từ xa. Trong khi đó, tại Hà Nội, tình trạng tương tự cũng diễn ra. Ghi nhận tại đạy vào sáng 27/9 cho thấy thành phố đang vẫn trong tình trạng sương mù bao phủ, trời lặng gió, không khí ngột ngạt.
Theo trang Airvisual ghi nhận, chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở Hà Nội và TP.HCM từng chạm mốc là 187 và 172; dẫn đầu danh sách các thành phố có chất lượng không khí xấu nhất thế giới. Thậm chí xếp trên thành phố Jakarta của Indonesia (ở vị trí thứ 2), mặc dù quốc gia này đang có cháy rừng! Nguyên nhân do đâu?
Bà Lê Thị Xuân Lan (nguyên Phó phòng Dự báo, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ) nhận định; Hà Nội và TPHCM ô nhiễm không khí đã đến mức báo động.
Bà cho rằng: “Về nguyên nhân khiến Hà Nội và TP.HCM ô nhiễm không khí chủ yếu do quá tải dân số. Với tốc độ đô thị hóa quá nhanh, các hoạt động giao thông; sản xuất và xây dựng diễn ra nhộn nhịp đã thải lượng khói bụi lớn lên bầu trời. Thông thường, khói bụi sẽ phát tán xung quanh; nhưng khi gặp thời tiết bất lợi, các chất ô nhiễm bay lơ lửng ở tầng thấp.”
Trước nhận định tình trạng TPHCM ô nhiễm không khí có thể là do cháy rừng ở Indonesia, bà phản bác. “Nguy cơ ô nhiễm từ cháy rừng ở Indonesia đã không còn; do gió mùa Đông Bắc đang thổi ngược từ TPHCM ra vịnh Thái Lan. Ô nhiễm không khí tại các đô thị là ô nhiễm tại chỗ chứ không bị tác động từ bên ngoài”.
Ông Lê Đình Quyết, Phó phòng dự báo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ; cho biết: “Nếu do cháy rừng thì các trạm quan trắc phải ghi nhận được hiện tượng mù khô ở một số vùng biển. Tuy nhiên, các trạm quan trắc ở Phú Quốc, Thổ Chu, Côn Đảo; đều không ghi nhận hiện tượng mù khô trong các ngày qua. Hiện tượng người dân nhìn thấy gọi là mù. Vài ngày gần đây, thời tiết ở TP.HCM hội tụ các yếu tố như có mưa nhiều, độ ẩm trong không khí cao cùng với không khí lạnh ở phía Bắc đang đẩy xuống làm bầu trời có mù.”
GS Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý môi trường; nhận định ô nhiễm từ giao thông là nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm không khí ở cả 2 thành phố.
Tại TP.HCM, gần 9 triệu phương tiện với hơn 825.000 xe hơi và 8,12 triệu xe máy thải khói ra môi trường mỗi ngày. Khi kẹt xe kéo dài, động cơ xe vẫn phải hoạt động liên tục khiến cho lượng khí thải phát ra lớn hơn. Lượng khí thải này bao phủ trong phạm vi chật hẹp nên người dân hít phải nhiều khí độc.
Trong khi đó, ông Cao Tung Sơn, Giám đốc Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường TP.HCM; nói rằng hiện tượng sương mù quang hóa năm nay có dấu hiệu bất thường. Các năm trước, hiện tượng này chỉ kéo dài 6-7 ngày rồi tan nhưng năm nay thì kéo dài. Sương mù quang hóa hình thành do dãy hội tụ nhiệt đới; kết hợp với không khí lạnh khuếch tán sâu xuống khiến thành phố luôn nhiều mây, không có nắng. Đồng thời, mưa gián đoạn trên diện rộng; độ ẩm không khí cao và trong khí quyển có các hạt nhân ngưng kết, hơi nước bám vào tạo ra lớp mù.
Theo kết quả quan trắc TPHCM ô nhiễm không khí trong những ngày qua; các chất ô nhiễm như bụi lơ lửng, PM10, PM2.5, NO2, SO2, CO tăng 1,4 đến 2,2 lần.
Đặc biệt, các thông số bụi lơ lửng, PM10, PM2.5 có tỷ lệ vượt chuẩn tăng 25-50%. Do nồng độ chất ô nhiễm không khí trong nhà và bên ngoài hiện nay tại TP.HCM rất cao, ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, người dân cần tự bảo vệ sức khỏe của mình như không nên thể dục ngoài trời; đeo khẩu trang chuyên dụng chống ô nhiễm không khí khi đi ra đường.
Tiếp Thị Gia Đình
