Đưa những nét cọ cuối cùng trên khung vải, tôi cố bắt kịp cảm xúc của mình trước khi mặt trời khuất sau những ngọn đồi. Trong ánh sáng nhập nhoạng của hoàng hôn, những cánh hoa dại màu tím sáng bừng giữa nền lá xanh thẫm, chuyển dần sang màu đen huyền bí. Tôi vẽ bằng nhịp đập gấp gáp của trái tim, vội vàng như sợ cảm xúc trôi tuột khỏi dòng suy nghĩ…
Tôi lang thang trong thành phố cao nguyên này hơn nửa tháng mà chưa vẽ được gì. Đi loanh quanh nhiều nơi, dừng chân nhiều chỗ, cái cuối cùng tôi có được chỉ là những bức phác thảo dở dang.
Chiều nay, khi xếp lại giá vẽ, màu cọ, đi ngược lên đỉnh đồi về nhà trọ, tôi bất ngờ gặp được ý tưởng cho tác phẩm của mình. Linh tính và sự nhạy cảm nghệ thuật mách bảo, đó chính là thứ tôi muốn tìm. Trước mắt tôi là… một chiếc giày! Phải, chỉ là chiếc giày cao gót nằm nghiêng trên mặt cỏ, tự nhiên như ai đó vô tình đánh rơi rồi không buồn tìm nhặt lại. Chiếc giày có lẽ đã nằm ở đó khá lâu, đủ lâu để một sợi dây leo dại có thời gian bò qua thân giày, nở cái hoa màu tím duy nhất trên nền cỏ xanh. Ôi, màu tím kỳ diệu, đầy mê hoặc, màu tím của những cánh hoa nghiêng mình đón lấy ánh sáng cuối ngày, bật lên lộng lẫy như chỉ có trong giấc mơ. Phía trên chiếc giày và nụ hoa đơn độc đó, một mảng trời vàng dịu êm chuyển dần sang nâu đỏ làm nổi rõ những thanh gỗ hàng rào xiêu vẹo cùng đám dây leo bám lấy, vươn lên… tất cả tạo nên ý nghĩa và biểu tượng của sự lãng quên, hoang phế.
Một bố cục đẹp. Tôi căng vải lên khung, vội vã lôi ra từ ba lô sơn dầu, bay, cọ… Tôi sợ những gì hiện hữu trước mắt là hình ảnh trong chiêm bao, sẽ tan biến khi tôi choàng tỉnh giấc. Tôi cắt một nhát bay dài bằng màu vàng phía góc trên tranh. Tôi cẩn trọng viền những nét cọ tinh tế quanh chiếc giày mà toàn thân như chìm lẫn trong bóng tối. Phần trên chiếc giày, tôi lướt nhẹ những nét cọ uyển chuyển để làm bật lên ánh sáng màu vàng rực rỡ. Cảm giác hạnh phúc và thăng hoa trong sáng tạo ùa về quấn lấy tôi, chảy tràn theo đầu cọ bằng những mảng màu lướt nhanh trên mặt vải. Cứ thế, những chiếc lá của sợi dây leo hiện dần lên, từng chiếc, bò ngang qua chiếc giày. Rồi bất ngờ, cái hoa tím đơn độc bật nở lên trong tranh như có bàn tay đầy phép thuật của ai đó vừa âu yếm ném vào.
Mải mê vẽ, tôi không biết phía sau lưng, một cô gái đã đứng đó tự lúc nào. Lúc tôi vẽ nét cọ cuối cùng trên chiếc cọc hàng rào đổ, nàng buột miệng khen:
– Tuyệt quá!
Tôi giật mình quay lại, ngượng ngùng và lúng túng:
– Giày của cô à?
– Dạ phải. Tôi đánh rơi khi đứng bên trên hàng rào. Tôi đã nhờ người quản gia xuống tìm nhưng không thấy, anh ạ.
Tôi vội đứng lên định nhặt giúp chiếc giày nhưng nàng xua tay ngăn lại:
– Đừng anh. Tôi thấy nó đẹp khi nằm đó, nằm với sợi dây leo và bông hoa tím nở bên trên.
Tôi giật mình vì câu nói ấy, một sự đồng cảm lạ lùng, cứ như nàng vừa bước ra từ trái tim tôi…
Chúng tôi thong thả đi bên nhau trong nắng chiều cao nguyên. Lúc chia tay, nàng nhìn tôi cười ấm áp:
– Nhà tôi trên đó, hôm nào anh ghé chơi.
Nàng hướng mắt về phía ngôi biệt thự sang trọng nằm trên đỉnh đồi, vây quanh là hàng rào trồng toàn dã quỳ xen lẫn những đoạn rào gỗ sơn trắng như kiểu nhà xứ bắc Âu. Nàng nói như giải thích:
– Tôi học trường mỹ thuật hơn 5 năm nhưng cuối cùng phải bỏ dở vì lý do sức khỏe. Gặp được anh, tôi như gặp lại niềm đam mê của mình. Tôi rất vui nếu được đón anh tại nhà như một người bạn trong những ngày cuối cùng ở thành phố này.
Tôi rời thành phố ồn ào nơi tôi sinh sống chỉ với chiếc ba lô và ít hành lý. Lâu lắm rồi tôi không còn vẽ được cái gì ra hồn ngoài việc ngồi lì trong xưởng chép tranh theo đơn đặt hàng. Tôi làm việc như cái máy photocopy, chính xác và lạnh lùng. Khách hàng nhận tranh luôn miệng trầm trồ, thán phục: “Tranh anh vẽ đẹp không thua bản gốc trưng bày ở bảo tàng Louvre bên Pháp”. Tôi không thấy hạnh phúc vì điều đó. Tôi dần biến thành một rô-bốt chỉ giỏi kiếm tiền.
Nàng bảo, sự có mặt và ra đi của một người nào đó trên đời chỉ thực sự có ý nghĩa với một ai đó, tại một thời điểm nào đó mà thôi
Thành phố cao nguyên đón tôi vào buổi chiều không nắng. Trời se lạnh và sương mù giăng lãng đãng khắp nơi. Sáng hôm sau tôi dậy sớm vác ba lô, màu, cọ lên đường tìm cảm hứng sáng tác. Thành phố này không xa lạ bởi tôi đã đôi lần ghé qua. Tôi muốn tìm lại mình, tìm cái tôi nguyên sơ của một thanh niên chưa chai sạn trong cuộc mưu sinh nhọc nhằn.
Tôi đứng giữa bạt ngàn đồi núi, phóng tầm mắt về tận chân trời, nơi những ngọn đồi cỏ non nhòa trong làn sương trắng đục. Trong đầu tôi là khoảng trống mênh mông, là những cảm xúc và hình ảnh bay vụt qua, biến hút, không tài nào nắm bắt. Tôi ngồi bệt xuống cỏ trong nỗi thất vọng và bất lực. Những ý tưởng nghệ thuật chưa kịp hình thành đã như sương khói tan biến phía cuối trời.
Một tuần sau đó, tôi tiếp tục lang thang tìm kiếm trong thành phố và vùng ngoại ô. Tôi không vẽ được gì ngoài những bức ký họa mang tính ghi chép. Và khi định quay về thành phố thì tôi đã gặp nàng.
– Lâu lắm rồi tôi không muốn trò chuyện, không muốn chia sẻ, giãi bày với ai về những gì chất chứa trong lòng – Nàng bắt đầu câu chuyện bằng giọng thì thầm như đang độc thoại
– Hai năm, kể từ ngày rời khỏi ghế giảng đường đại học, tôi đã một mình chiến đấu với bệnh tật, với nỗi đau thể xác lẫn tinh thần. Tôi không muốn để ai thấy, ngay cả với mẹ, em trai và người cha mang hai dòng máu Pháp – Việt đang sống ở Paris, rằng tôi đã có những lúc rơi xuống đáy địa ngục, xuống tận cùng của đớn đau, tuyệt vọng. Tôi đã khóc nhiều đêm. Lúc không còn nước mắt để khóc nữa, tôi đóng kín cửa phòng gào thét đến khản giọng. “Tại sao lại là tôi?”. Tại sao những điều tệ hại nhất lại đến với tôi khi cuộc đời đang mở ra những cánh cửa màu hồng và bao lối đi rải đầy hoa? Phải, chính ngay ở tuổi tươi đẹp nhất của đời người, tôi nhận được tin sét đánh mình mắc phải căn bệnh mà khả năng chữa trị và sống sót hết sức mong manh. Căn nhà này, thêm phần đất của ngọn đồi và những đồn điền cà-phê ở bên kia là sản nghiệp của gia đình tôi. Mẹ tôi đã gạt nước mắt bán đi để chữa trị cho tôi.
Nàng quay mặt đi, đôi bàn tay gầy guộc run run đan vào nhau. Tôi im lặng, chờ đợi. Phố xá dưới xa ẩn hiện lờ mờ trong làn sương mỏng. Hoa dã quỳ nở vàng dưới thung lũng tạo thành nhiều ô viền xinh xắn quanh những ngôi nhà.
– Anh biết không, sự có mặt và ra đi của một con người trên đời chỉ có ý nghĩa với ai đó, trong thời khắc nào đó. Nó giống như những cánh hoa tím trong tranh anh vẽ vào buổi chiều hôm ấy. Nó từng mang đến hạnh phúc cho anh, cho tôi, bằng những gì mà chúng ta cảm nhận được. Hôm sau, dù không quay lại, tôi cũng hiểu rằng trên chiếc giày đánh rơi đó, bông hoa của ngày hôm trước đã héo úa, rụi tàn. Anh đừng cười. Tôi vốn đeo đuổi nghệ thuật sắp đặt. Mọi thứ tôi bày ra trông có vẻ lộn xộn, nhưng đó là cái bừa bộn có trật tự trong ý đồ diễn đạt của tôi.
Nàng và tôi quay lại “xưởng vẽ” của nàng, nơi trưng bày những bức tranh phác thảo dở dang. Phía ngoài phòng khách, bức chân dung tự họa của nàng treo cạnh cửa sổ. Trong tranh, nàng đứng dang cả hai tay như muốn ôm trọn cả bầu trời, nụ cười thanh xuân rạng rỡ nở trên khuôn mặt. Tôi đứng rất lâu trước bức tranh. Tôi nhìn thấy nàng, thấy tôi, thấy cả tuổi trẻ nhiều mơ ước và khát vọng phía sau nụ cười của nàng.
“Duyên” là sự gặp gỡ, kết hợp giữa những điều không thể nào giải thích được
Tôi rời thành phố cao nguyên sau khi mang tặng nàng bức tranh duy nhất tôi vẽ được. Tôi đặt tên tranh là “Dấu xưa”, cái tên dường như chẳng ăn nhập gì đến nội dung của nó.
Không lâu sau, nàng lên đường sang Pháp, tiếp tục cuộc chiến đấu với bệnh tật. Nhiều lá thư tôi gửi cho nàng không được hồi âm. Những tháng ngày đó, tôi khắc khoải một nỗi nhớ không thể gọi tên.
Hai năm sau, một ngày cuối đông, số của nàng bỗng hiện lên màn hình điện thoại của tôi. Tôi ngỡ ngàng mất mấy giây, tim đập mạnh, hồi hộp. Tiếng nàng vang lên, nhẹ như gió thoảng: “Chào anh, lâu rồi không gặp, anh có khỏe không?”. Tôi ấp úng: “Em… em đã về? Anh khỏe, vẫn khỏe, em đang ở đâu thế?”. “Em vẫn ở nhà, chỗ cũ. Hôm nào mời anh đến chơi…”.
Sáng hôm sau, tôi vội vã thu xếp công việc, khoác ba lô lên thành phố cao nguyên. Co ro trong cái lạnh, tôi tìm đến ngôi nhà có đoạn rào gỗ sơn trắng. Lòng tôi bấn loạn, nôn nao, hồi hộp.
Nàng mở cửa, thoáng vẻ ngạc nhiên, nhưng rồi nàng cười thật tươi. Tôi chẳng thể cầm lòng mình, ôm chầm lấy nàng như thể sợ một lần nữa nàng rời xa: “Em về thật rồi”. Chúng tôi thong thả đi xuống đồi, tiếng nàng cười lẫn trong tiếng thông reo, những câu chuyện thi nhau tuôn mãi tưởng chừng không dứt…
Tôi mở mắt. Bức tranh “Dấu xưa” hiện ra trước mặt. Đã năm năm rồi, nó vẫn nằm đấy, trong phòng ngủ của vợ chồng tôi. Nàng nhất quyết không bán, dù đã từng có người trả giá cao. Nàng bảo, đó là bức tranh duyên phận, là sự sắp đặt của định mệnh, là nhân duyên và là minh chứng cho chuyện tình chúng tôi.
NGUYỄN LỆ BA
Mục Truyện ngắn /Tiếp Thị Gia Đình
