Gia đình chị Phạm Thị Tố Nga, ngụ Q. 2, TP. HCM, đã rất may mắn khi không có ai ở gần chiếc máy tính bảng đang cắm sạc vào thời điểm nó phát nổ. Trước đó, chị Diệp Tú Anh, ngụ Q. 12, TP. HCM, đã bị bỏng khi chiếc điện thoại Trung Quốc để trong túi quần phát nổ. Thương tâm hơn là trường hợp em Nguyễn Chí Tú, ngụ tỉnh Ninh Thuận, bị thương nặng khi pin điều khiển xe đồ chơi phát nổ…Hàng loạt vụ nổ liên quan đến pin khiến người tiêu dùng không khỏi lo ngại làm thế nào để sử dụng thiết bị điện tử an toàn. Tiếp Thị Gia Đình đã có cuộc trao đổi với tiến sỹ Huỳnh Khánh Duy, khoa Kỹ thuật Hóa học, Đại học Bách Khoa TP. HCM.
Làm thế nào để sử dụng thiết bị điện tử an toàn?
TTGĐ: Vì sao lại có hiện tượng điện thoại, máy tính bảng, đồ chơi điện tử… phát nổ khi đang sạc hoặc đang sử dụng, thưa tiến sỹ?
TS. HUỲNH KHÁNH DUY: Điện thoại, máy tính bảng, đồ chơi điện tử đều sử dụng nguồn năng lượng được dự trữ dưới dạng hóa học ở trong pin. Khi pin ở trạng thái sạc hay phóng điện (cung cấp năng lượng cho thiết bị), sẽ có các phản ứng hóa học xảy ra ở hai điện cực của pin. Nếu các phản ứng này không được kiểm soát tốt thì có thể xảy ra nổ.
Nổ có thể do nhiệt độ bên trong pin tăng cao đột ngột, làm giãn nở các vật liệu được nén chặt ở bên trong pin. Nổ cũng có thể do khí được sinh ra và tích lũy bên trong pin, như hydrogen là một khí có khả năng gây cháy nổ rất mạnh, đặc biệt rất dễ kích nổ khi có mặt tia lửa điện (rất dễ hình thành trong các linh kiện điện tử có chất lượng không tốt).
TTGĐ: Chất lượng sản phẩm có phải là nguyên nhân gây nổ?
TS. HUỲNH KHÁNH DUY: Chất lượng của các linh kiện điện tử, cục sạc, pin… đều có thể là nguyên nhân gây ra hiện tượng nổ pin. Đầu tiên phải nói đến chất lượng của pin. Vỏ pin mỏng, không chịu được áp lực bên trong pin có thể gây nổ trong quá trình sử dụng. Pin được làm ra từ các vật liệu có chất lượng kém, lẫn nhiều tạp chất cũng có thể gây nổ. Chất lượng mạch sạc và linh kiện điện tử cũng có thể là một nguyên nhân gây nổ pin.
Mặt khác, một lưu ý khác giúp bạn sử dụng thiết bị điện tử an toàn là việc sử dụng không đúng thiết bị có dùng pin ứng với từng loại pin khác nhau cũng có thể gây nổ pin. Thí dụ như vừa sạc vừa nghe điện thoại hoặc chơi game trên máy tính bảng, điện thoại. Ở tình huống này, pin và linh kiện điện tử bên trong thiết bị phải thực hiện chức năng tích lũy và giải phóng năng lượng cùng lúc. Hai chức năng này khi hoạt động đều có thể sinh ra nhiệt, làm thiết bị và pin nóng lên. Nếu nhiệt độ tăng vượt ngưỡng chịu đựng của pin và linh kiện thì có thể kích hoạt một vụ nổ hoặc cháy.
TTGĐ: Có bao nhiêu loại pin được dùng trong các thiết bị ạ?
TS. HUỲNH KHÁNH DUY: Các thiết bị đời mới như laptop, điện thoại di động… thường dùng pin lithium ion. Loại này có ưu điểm là gọn, nhẹ, dung lượng lớn nhưng không bền với nhiệt độ và có thể gây ra cháy nổ mạnh nếu dùng không đúng cách hoặc do pin, thiết bị, linh kiện không đảm bảo chất lượng. Các loại đồ chơi cho trẻ em, đèn pin, máy ảnh… dùng pin kẽm-cacbon hoặc pin kiềm chứa các vật liệu gây ăn mòn, dị ứng khi tiếp xúc với cơ thể và cũng có thể chứa các kim loại nặng độc hại như chì, cadmium hoặc thủy ngân.
TTGĐ: Xin cảm ơn tiến sỹ.
THÔNG TIN THÊM
Tiến sỹ Huỳnh Khánh Duy tư vấn, để sử dụng thiết bị điện tử an toàn, cần phải lưu ý:
√ Dùng sản phẩm chính hãng, không dùng hàng trôi nổi, không rõ chất lượng hoặc nguồn gốc, cần lưu ý hàng giả, hàng nhái.
√ Sử dụng pin và thiết bị điện tử theo đúng hướng dẫn và khuyến cáo của nhà sản xuất, đặc biệt không sử dụng thiết bị khi đang sạc, trong phòng kín, gần lò vi sóng, gần bếp, gần nguồn nhiệt, gần nguồn điện, ở trạm xăng hoặc gần nơi có hóa chất dễ gây cháy nổ.
√ Dùng thiết bị sạc đúng công suất, chính hãng. Khi sạc phải để thiết bị nơi thoáng khí, mát mẻ, chú ý kiểm tra độ nóng của pin khi sạc. Không sạc tiếp khi pin đã đầy.
√ Cập nhật thông tin của nhà sản xuất liên quan đến sản phẩm, linh kiện điện tử và pin.
√ Bảo quản pin nơi khô, mát mẻ, tránh xa các nguồn điện, nhiệt, hóa chất…
√ Không sử dụng pin khi pin bị móp, bị vỡ, bị rò rỉ hóa chất, vỏ pin không còn nguyên vẹn, điện cực hoặc vỏ rỉ sét.
√ Kiểm tra tình trạng cục sạc và dây dẫn trước khi sạc.
Bài: An Đông
Tiếp Thị Gia Đình
