Chưa có một nghiên cứu rộng rãi nào cho ra đáp án chính xác thế nào là quà tặng Giáng sinh “đúng chuẩn”. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhưng với quy mô tương đối nhỏ, vì vậy không có một “công thức” rõ ràng nào giúp bạn xác định mong muốn của người nhận quà. Tuy nhiên, các chuyên gia đã đưa ra một số ý tưởng mang tính “hậu trường” của việc tặng quà, có thể gợi ý cho bạn trong mùa lễ năm nay.
TRẢI NGHIỆM HAY SỞ HỮU?
Một nghiên cứu tâm lý đã chỉ ra rằng sự trải nghiệm giúp chúng ta cảm thấy hạnh phúc hơn là sự sở hữu. Bởi vì khi bạn đã trở nên quen thuộc với một vật gì đó mà bạn sở hữu mỗi ngày, niềm hân hoan phấn chấn ban đầu đối với nó sẽ dần giảm sút. Trong khi đó, những trải nghiệm tạo cảm giác ngược lại, chúng đem đến niềm vui lâu dài bởi vì bạn sẽ mãi nhớ về thời gian ấy.
Ryan Howell, giáo sư bậc 1 môn tâm lý tại Đại học San Francisco, Mỹ, đã tiến hành những nghiên cứu cho thấy, khi mọi người nghĩ về các dịch vụ mà họ đã mua (những trải nghiệm), họ có xu hướng tường thuật lại với sự hài lòng cao hơn. Điều này đúng cả vào thời điểm mua dịch vụ và sau khi đã trải nghiệm.
Điều này cũng khá tương đồng với một nghiên cứu của hai chuyên gia tâm lý người Mỹ, Leaf Van Boven và Thomas Gilovich. Những người tình nguyện cho biết họ thường cảm thấy hạnh phúc hơn khi mua những sản phẩm, dịch vụ mang đến trải nghiệm mới mẻ hơn là mua một món hàng thông thường.
Tuy nhiên, các chuyên gia chưa thể khẳng định sự trải nghiệm có chiếm ưu thế trong việc tặng quà hay không. Theo Gilovich, bản thân việc tặng quà và nhận quà đã là một trải nghiệm. Món quà bạn nhận được có thể bao gồm cả giá trị cảm xúc gia tăng dần theo thời gian và trở thành món quà lưu niệm.
“Bạn cũng có thể chứng tỏ rằng bạn rất hiểu người nhận quà và tặng cho họ một trải nghiệm để thể hiện điều đó”, Howell tư vấn. Ông kể rằng, vì biết mẹ ông thích may vá, ông đã tặng bà quà tặng Giáng sinh là một phiếu tham gia lớp học may vá. “Điểm mấu chốt nằm ở sự kết nối với người kia”, Howell chia sẻ.
TẶNG ĐÚNG MÓN MÀ NGƯỜI NHẬN MUỐN
Bạn sẽ thấy rất vui khi cân nhắc xem đâu là món quà tặng Giáng sinh hoàn hảo cho một người đặc biệt. Song, nghiên cứu cho thấy, trực giác của bạn có thể sai. Khi được tặng quà, trong những giây phút đầu tiên, người nhận quà thường tự đánh giá mình có thích món quà hay không. Nếu họ không thích món quà, họ sẽ thắc mắc tại sao bạn lại tặng họ món quà “kinh khủng” như thế. “Nếu bạn muốn làm cho người nhận quà cảm thấy hạnh phúc, muốn họ có cảm giác biết ơn, hãy tặng họ những gì họ muốn”, Nicholas Epley, giáo sư tại trường Kinh doanh, Đại học Chicago, Mỹ, tư vấn.
Vì vậy, bằng cách trực tiếp hay gián tiếp, bạn nên cố gắng tìm hiểu xem người nhận đang cần, muốn hay quan tâm đến điều gì để đáp ứng.
VOUCHER QUÀ TẶNG
Nếu bạn tặng tiền hoặc quà bằng voucher có thể sử dụng ở bất kỳ nơi đâu, người được tặng có xu hướng sử dụng chúng để mua nhu yếu phẩm. Đó là những món hàng chứ không phải quà tặng Giáng sinh ý nghĩa.
Theo Dan Ariely, giáo sư tâm lý và hành vi kinh doanh tại Đại học Duke, Mỹ, nếu bạn tặng một voucher quà tặng chỉ được sử dụng ở một cửa hàng đặc biệt, nhà hàng hoặc địa điểm giải trí nhất định, nó sẽ giúp người nhận loại bỏ cảm giác mình đang chi tiền để tự thưởng cho bản thân. Thật ra, bạn đang tạo ra một trải nghiệm cho người ấy bằng cách dỗ dành họ đi đến một nơi mà trước đó họ không nghĩ rằng mình sẽ đến.
Quà tặng như vé đi spa là một ví dụ phổ biến. “Nếu bạn tặng những món quà mà chính bạn không cho phép mình mua cho bản thân thì đó là những món quà đáng giá”, Ariely nhấn mạnh.
LỰA CHỌN AN TOÀN?
Dan Ariely cho rằng mọi người nên mạo hiểm hơn một chút khi lựa chọn quà tặng. Khi bạn lúng túng không biết nên chọn món quà nào, thường thì bạn sẽ chọn các món quà không để được lâu như hoa tươi hoặc sô-cô-la. “Nó không chiếm diện tích lớn và nếu nó không làm người nhận hài lòng, đó cũng không phải là vấn đề lớn, bạn không phải chịu trách nhiệm quá nặng nề cho việc tồi tệ đó”, Ariely lý giải.
“Tuy nhiên, nếu bạn muốn tạo ấn tượng tốt đối với một người nào đó, nên sẵn sàng mạo hiểm để chọn một cái gì đó thật đặc biệt. Hãy thử tặng một món quà mà người nhận chưa từng nghĩ đến việc sẽ tự mua cho mình”, Ariely nói thêm.
Mùa này, Ariely dự định sẽ tặng headphone và những chiếc bút tuyệt đẹp, là những vật cao cấp và hữu dụng mà người ta ít khi mua cho bản thân. Ông cũng sẽ tặng những chiếc mũ ngộ nghĩnh và loại giày có bánh xe nhỏ, những vật mà người lớn có thể cảm thấy không thoải mái khi tự mua cho mình.
NAM GIỚI VÀ PHỤ NỮ QUAN NIỆM KHÁC NHAU
Một số nghiên cứu cho thấy nam giới và phụ nữ có quan điểm khác nhau về quà tặng. Jeff Huntsinger, giáo sư bậc 1 môn tâm lý tại Đại học Loyola, Chicago, Mỹ, và đồng nghiệp đã nghiên cứu về việc quà tặng ảnh hưởng như thế nào đến các mối quan hệ.
Các nhà nghiên cứu đã thực hiện một chuỗi các thử nghiệm cả với nam giới và phụ nữ, những người vừa được người yêu của mình tặng quà. Kết quả cho thấy, dù đánh giá món quà tốt hay xấu, người phụ nữ vẫn tin tưởng rằng bạn trai của mình có suy nghĩ giống với mình và tình cảm của họ sẽ bền chặt.
Trong khi đó, nam giới lại có phản ứng tiêu cực nếu nhận được món quà không vừa ý. Họ cho rằng người bạn có tính cách khác với họ và dự báo rằng mối quan hệ của họ sẽ sớm kết thúc.
Tuy nhiên, đây chỉ là một nghiên cứu nhỏ chưa mang tính phổ quát và Huntsinger cho rằng cần phải tiến hành thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định điều này. “Điều thú vị về quà tặng là nó đóng vai trò như một dấu ấn giúp chúng ta hiểu người kia hơn”, Huntsinger cho biết.
Bài: LAN PHƯƠNG
