Mới đây thông tin diễn viên Phương Trang qua đời do bệnh lupus ban đỏ đã làm nhiều người bất ngờ. Cụ thể, Phương Trang qua đời vào ngày 12/2 sau một thời gian chiến đấu với căn bệnh này. Năm nay cô chỉ mới 24 tuổi. Nguyên nhân của bệnh lupus nói riêng và các bệnh lý tự miễn nói chung là do cơ thể có những sai lệch về đáp ứng miễn dịch. Từ đó dẫn đến hệ miễn dịch chống lại chính những cơ quan trong cơ thể.
90% bệnh nhận bị lupus ban đỏ là nữ giới
Tiến sĩ Y sinh học phân tử Bùi Chí Bảo – sáng lập Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA – cho biết. Trong số các bệnh nhân bị lupus ban đỏ, 90% là nữ giới. Lứa tuổi thường gặp là từ 15 đến 50 tuổi và bệnh chiếm tỷ lệ 50/100.000 dân.
Triêu chứng của lupus ban đỏ hệ thống có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ sau nhiều tháng, nhiều năm. Biểu hiện trên da là dễ nhận thấy nhất. Trong đó hồng ban có dạng hình cánh bướm ở mặt là một dấu hiệu rất đặc trưng của lupus. Ngoài ra, thương tổn trên da còn gặp ở những vùng hở khác như cổ, bàn tay… Chúng rất nhạy cảm với ánh nắng. Niêm mạc trong miệng, vùng hầu họng dễ lở loét nhưng không đau. Tóc vàng, dễ gãy và rụng nhiều.
Tiến sĩ Y sinh học phân tử Bùi Chí Bảo
Các cơ quan như tim, phổi, khớp, máu, tâm thần kinh cũng có các triệu chứng. Cụ thể, bệnh nhân sẽ cảm nhận được cơn đau ngực, khó thở. Phổi có thể suy hô hấp. Khớp bị viêm cũng rất dễ gặp ở người bị lupus ban đỏ khiến họ khó di chuyển. Thiếu máu làm da nhợt nhạt. Nhất là bệnh nhân có thể bị rối loạn phương hướng, giảm tri giác, mất trí nhớ. Ngoài ra, có thể đau đầu dữ dội hay co giật toàn thân.
Thực tế trên lâm sàng, phần lớn các bệnh nhân đến khám vì các biểu hiện không đặc hiệu như sút cân, mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ âm ỉ, rụng tóc, viêm loét miệng kéo dài, đau các khớp nhỏ. Thậm chí nhiều trường hợp chỉ vì bị đau mỏi cơ, rối loạn kinh nguyệt.
Yếu tố di truyền khiến tỷ lệ mắc bệnh gấp 20 lần
Hiện các nguyên nhân gây bệnh lupus ban đỏ vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố có vai trò nổi bật gây nên. “Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Cụ thể, nếu người có tiền sử gia đình anh chị em ruột bị mắc lupus ban đỏ hệ thống thì nguy cơ mắc cao hơn 20 lần so với người bình thường”, tiến sĩ Bảo nhận định.
Ngoài ra, anh cũng bổ sung, “các nhà nghiên cứu cũng cho rằng bệnh này còn có thể do yếu tố môi trường. Ví dụ như nhiễm khuẩn, hoá chất, ánh nắng mặt trời”. Cùng đó là yếu tố nội tiết ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Ngoài ra, một số thuốc như hydralazine, procainamide, isoniazid, sulfonamide, phenytoin, penicillamine có thể gây bệnh giống như lupus. Do đó dễ chẩn đoán nhầm với lupus thực sự. Đồng thời, các thuốc tránh thai cũng đã được ghi nhận là có vai trò trong việc khởi động hay làm bệnh nặng thêm.
Có thể kiểm soát nếu điều trị đúng cách
Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh lupus ban đỏ. Nhưng có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng cách ngay từ đầu. “Do đây là bệnh có yếu tố di truyền nên nếu có tiền sử gia đình có người bị lupus ban đỏ hệ thống; thì nên làm xét nghiệm gene di truyền để kiểm tra khả năng mắc bệnh ở bản thân”, tiến sĩ Bảo khuyên.
Bệnh nhân cần có lối sống lành mạnh, tránh các tác nhân từ môi trường để tránh bệnh tiến triển nặng; hay dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt không được tự ý ngừng thuốc đột ngột khi không có chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý trong khi điều trị lupus ban đỏ
Ông Bùi Chí Bảo là tiến sĩ ngành Y Sinh học Phân tử, thạc sĩ Thần Kinh của ĐH Y Sung Kyunkwan (Hàn Quốc). Tiến sĩ Bùi Chí Bảo từng tham gia nghiên cứu về Di truyền Bệnh Hiếm tại Queen Mary, University of London (Anh), nghiên cứu U Nguyên Bào Thần Kinh tại Saga Koseikan Hospital (Nhật Bản). Hiện tại, ông là Sáng lập của Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA. Tiến sĩ có vài lưu ý trong khi điều trị lupus ban đỏ.
Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và có thể làm trầm trọng thêm các tác động của lupus về tim và mạch máu của bạn. Do đó, tuyệt đối không hút thuốc. Có chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung vitamin D và omega-3. Tập thể dục đều đặn để cơ thể tăng sức dẻo dai và đề kháng tốt hơn.
Tránh tiếp xúc ánh nắng trực tiếp khi có biểu hiện bệnh. Bạn có thể dùng kem chống nắng có SPF 50 hoặc cao hơn nếu bắt buộc phải đi ra ngoài.
Nghỉ ngơi vừa đủ. Nếu bị lupus ban đỏ hệ thống, bạn sẽ thấy mệt ngay cả khi cơ thể không cần nghỉ ngơi. Do đó, bạn chỉ nên nghỉ vừa đủ và cố gắng vận động nhẹ nhàng thay vì nằm.
Dùng thuốc theo chỉ dẫn. Liên hệ bác sĩ ngay nếu gặp tác dụng phụ của thuốc.
Người bệnh cũng không nên ăn một số loại thực phẩm như: thực phẩm nhiều chất béo, đồ uống có caffeine, thực phẩm nhiều muối và rượu.
Tiếp Thị Gia Đình
