Một lần đi dự tiệc cưới, Tiếp Thị Gia Đình ngồi cùng bàn với cậu bé bảy tuổi rất lanh lợi. Song, chỉ 15 phút, Tiếp Thị Gia Đình đã chóng mặt. Cậu bé hết nói, hát, lại gõ bát, rồi nhảy nhót. Trong tích tắc, cậu lấy bát đập mạnh lên tay cô bé kế bên, ngay cả mẹ cậu bé cũng không phản ứng kịp. Mọi ánh nhìn đổ dồn vào người mẹ: “Con chị hung hăng quá, chị dắt đi theo làm gì?”. Mẹ cậu bé xin lỗi, giải thích rồi kéo con rời khỏi bữa tiệc.
CÓ PHẢI MẸ CẬU BÉ ẤY KHÔNG BIẾT DẠY CON?
Trẻ con thường thích dự tiệc cưới, ngắm cô dâu, chú rể. Vì vậy, dù trẻ hiếu động, chúng ta cũng không nỡ dập tắt ước muốn ấy của bé. Có điều dù dễ hiếu động, song trẻ hiếu động thái quá như cậu bé trên không còn ở mức bình thường nếu diễn ra mọi lúc mọi nơi. Trẻ có thể thuộc nhóm rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Đây là chứng rối loạn hành vi phổ biến ở trẻ, ảnh hưởng khoảng 10% trẻ độ tuổi đi học và nguyên nhân thực sự vẫn chưa được tìm ra.
Trong số đó, tỷ lệ bé trai cao gấp ba lần bé gái. ADHD khiến trẻ mất khả năng tập trung và thiếu khả năng suy nghĩ, thường cười nói to, giận dữ thái quá, hoạt động liên tục chứ không ngồi yên và dễ gây tổn thương cho mình và những người xung quanh. Tuy vậy, trẻ lại có vẻ khỏe mạnh bình thường. Vì thế bạn bè trẻ và cả người lớn chứng kiến những hành động đó thường “dán nhãn” bé hư đốn và cho rằng cha mẹ trẻ không biết dạy con.
Thực tế, khi chụp MRI não, các nhà nghiên cứu ở Đại học Cambridge, Anh, phát hiện não của trẻ ADHD có rất ít chất xám. Chất này điều chỉnh các chức năng thần kinh tích hợp, xử lý kích thích, hoạt động của con người. Khi chất này ít, khả năng tập trung và hành vi kiểm soát bản thân cũng suy yếu.
CẦN NHIỀU TẤM LÒNG CẢM THÔNG
Nuôi dạy một đứa trẻ bình thường đã khó, nuôi trẻ hiếu động thái quá vì chứng ADHD còn khó khăn gấp bội. Cha mẹ phải dõi theo con 24/24, cư xử dịu dàng, hướng trẻ đến các hành vi đúng đắn và giám sát hành vi của con nhưng thông thường vẫn cảm thấy bất lực. Không chỉ thế, khi dẫn bé đến nơi đông người như dự tiệc, công viên, cha mẹ có con ADHD thường không nhận được sự cảm thông từ mọi người. Đặc biệt ở Việt Nam, nhiều người chưa biết đến ADHD và vẫn cho rằng trẻ như thế đơn giản là “con hư tại mẹ”.
Cô Marie Paxson, Mỹ, đã nuôi dạy thành công hai con của mình dù chúng bị chứng ADHD. Cô cho rằng những trẻ này đều có thể thành công như người bình thường, nhưng đó là hành trình đấu tranh dài hơi và phức tạp của người làm cha, làm mẹ. Cô ví việc nuôi dạy con ADHD giống như cuộc đua marathon. Trẻ rất cần tình yêu thương còn ba mẹ cần sự bình tĩnh, kiên trì và những kiến thức cần thiết.
Đối với trẻ hiếu động thái quá như thế, là người ngoài cuộc, chúng ta chỉ cần mở lòng thông cảm, đừng nhìn trẻ bằng ánh mắt ghét bỏ. Đồng thời, chúng ta có thể ngỏ ý giúp đỡ, cảm thông với cha mẹ của bé. Phụ huynh sẽ cảm thấy được an ủi và không phải tủi thân, mặc cảm bỏ ra về như người mẹ trong tiệc cưới ở trên.
Khi dẫn trẻ hiếu động đi dự tiệc
Bên cạnh việc dạy dỗ con trẻ hàng ngày, bạn nên chú ý thêm vài điểm sau đây khi dẫn bé đi dự tiệc:
• Bạn nói rõ trước đó và dạy chi tiết cho bé biết trong bữa tiệc có những gì bé nên và không nên làm.
• Bạn đề xuất với người bố trí chỗ ngồi cho bạn và bé được ngồi ở nơi có thể hạn chế trẻ gây rối cho người xung quanh. Đó có thể là một góc khuất, dễ ra vào nhưng không phải ngay đường đi lối lại hay ở vị trí trung tâm của bữa tiệc. Bé nên ngồi giữa bạn và một người thân hoặc một người mà bạn đã quen biết trước đó.
• Bạn nên dẫn trẻ ra xa khu vực đang diễn ra nghi lễ, song hãy chọn vị trí để bé có thể quan sát, nếu thích. Khi đang nhập tiệc, nếu trẻ bắt đầu tăng cường độ quấy phá, bạn dẫn bé ra nơi yên tĩnh để thư giãn, vận động chân tay 5 —10 phút giúp trẻ cảm thấy dễ chịu rồi hãy quay lại tiệc.
Mục Mẹ và con Tâm lý / Tiếp Thị Gia Đình
