Nhiều cha mẹ than phiền vì con cái nghỉ học dài ngày ở nhà thời virus corona. Điều này khiến lịch làm việc, sinh hoạt của các thành viên bị đảo lộn, các em bị mai một kiến thức. Tuy nhiên, học tại gia cũng là một phương pháp hiệu quả và phổ biến ở nhiều nước. Phương pháo này đang áp dụng từng phần ở Việt Nam.
Homeschool (homeschooling) là phương pháp giáo dục tại nhà do cha mẹ hay gia sư dạy. Và được dạy theo một chương trình đã được nghiên cứu và soạn sẵn theo độ tuổi. Homeschool có thể áp dụng theo hai hình thức: toàn phần hoặc bán phần. Homeschool toàn phần có nghĩa là bố mẹ không cho con đến trường. Việc học của con hoàn toàn được thực hiện tại nhà. Hình thức thứ hai là, con vẫn đến trường nhưng chỉ ở một số môn. Các môn học còn lại thường được cha mẹ hay giáo viên thuê về lên giáo án và giảng dạy tại nhà.
Mitchell Stevens, một giáo sư ở Đại học Stanford, tác giả của cuốn sách “Vương quốc trẻ em”. Đây là một cuốn sách về lịch sử của hệ thống giáo dục tại nhà. Cuốn sách đã chỉ ra rằng giáo dục tại nhà lúc trước phổ biến ở các vùng nông thôn. Nhưng hiện nay cũng đang trở nên phổ biến ở các thành phố lớn của Mỹ; với những đứa trẻ của những bậc cha mẹ thuộc thế hệ trước với trình độ học vấn cao; như những sinh viên đại học. Những tiến bộ của việc học trực tuyến và những nguồn tài liệu sẵn có trên internet. Nó cũng khiến việc giáo dục tại nhà trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.
Những tiện ích và hiệu quả cao của Homeschool
Với homeschool, trẻ sẽ được học tập trong một môi trường gần gũi, thoải mái mà không bị những yếu tố; như: thầy cô, nhà trường, thành tích… chi phối. Đồng thời, thay vì phải oằn mình trên bàn học ở lớp, trẻ có thể học ngay tại bàn ăn của gia đình. Và được tham gia vào các hoạt động vui chơi, dã ngoại cùng bố mẹ; cùng tham gia các hoạt động xã hội ở địa phương, nơi mình cư trú… Ngoài ra, trẻ cũng sẽ nhận được sự quan tâm và kèm cặp của bố mẹ nhiều hơn.
Phương pháp này khá phổ biến tại nhiều nước phát triển trên thế giới như Anh, Pháp, Nga, đặc biệt là Mỹ. Theo thống kê gần đây của Bộ Giáo dục Mỹ, hiện có 2 triệu trẻ em (khoảng 4% tổng số trẻ em) ở Mỹ được học tập thoải mái tại nhà riêng theo phương pháp homeschool. Con số này đã tăng lên 61,8% so với 10 năm trước. Phong trào Homeschooling bắt đầu phát triển vào những năm 1970. Một số tác giả và nhà nghiên cứu nổi tiếng như John Holt và Dorothy và Raymond Moore, bắt đầu viết về cải cách giáo dục. Họ đề nghị giáo dục tại nhà như là một lựa chọn giáo dục thay thế.
Homeschooling đang trở thành lựa chọn của một số gia đình Việt Nam trong những năm gần đây. Đặc biệt trong thời gian trẻ nghỉ vì dịch corona. Hình thức học này càng nhận được sự quan tâm của phụ huynh và cộng đồng. Một số người cho rằng, homeschool chỉ dành cho những học sinh khó hoà nhập cộng đồng như trẻ tự kỷ, trẻ chậm phát triển. Bên cạnh đó, không cho con đến trường học là chống đối lại xã hội, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên thực tế đây lại là phương pháp mang lại hiệu quả rất cao.
Những lưu ý về phương pháp giáo dục
Chi phí homeschool rất tốn kém vì phải thuê giáo viên giỏi dạy kèm cho con tại nhà. Hơn nữa, ở Việt Nam không có các sân chơi cộng đồng cho trẻ em như câu lạc bộ hay các hoạt động ngoại khóa hiệu quả. Trẻ em thì không thể tách rời khỏi môi trường cộng đồng. Trong quá trình xây dựng lộ trình homeschool cho một số gia đình có nhu cầu; thạc sĩ Lê Đình Hiếu nhận thấy đây là một xu hướng mới mẻ đang tăng lên tại Việt Nam. Tuy nhiên, anh cũng lưu ý rằng, hình thức này không dành cho số đông. Cha mẹ phải cân nhắc kỹ trước khi cho con học tại gia.
Theo thạc sĩ Lê Đình Hiếu, các em học homeschool cần phải có trên dưới 2 giờ tham gia học ngoại khóa mỗi ngày. Ví dụ như: âm nhạc, nghệ thuật, thể thao… để các em có cơ hội tiếp xúc với bạn bè. Ngoài ra, những em không đến trường cũng nên gặp chuyên gia tâm lý định kỳ. Việc này nhằm phát hiện các biểu hiện khác thường về tâm lý để kịp thời điều chỉnh. Chính vì vậy, một số cha mẹ quyết định cho con homeschool “một phần”. Như trường hợp chị Phạm Thiên Hương, mẹ của ba cô con gái. Đồng thời là quản trị viên của nhóm Homeschooling in Vietnam trên Facebook.
Chị chia sẻ: “Chúng tôi lựa chọn lối đi riêng để bù đắp những thứ con không được học ở trường. Hình thức của chúng tôi hơi khác với homeschool riêng rẽ. Đó là một số gia đình cùng hợp sức tạo môi trường giáo dục cho con em mình. Quyết định này do chính các con mong muốn vì chúng cảm thấy hạnh phúc, được sống là chính mình, được tự do khám phá và học theo cách của mình”.
Với mô hình này, các con của chị Thiên Hương vẫn có cơ hội học hỏi thông qua các nhóm khác nhau. Các bạn tham gia trong nhóm cũng đa dạng quốc tịch, tính cách, thường xuyên thực hiện các dự án cùng nhau để phát triển kỹ năng và nhân cách.
Dù ở hình thức nào; homeschool ở Việt Nam cũng đang phát triển như nhu cầu tất yếu của xã hội. Trường học tại gia có được hệ thống giáo dục Việt Nam công nhận hay không chỉ là vấn đề thời gian. Nhưng nhiều người trong ngành cho rằng; một khi hình thức này phát triển sẽ trở thành động lực để đổi mới giáo dục Việt Nam trong tương lai. Tuy nhiên, trước khi quyết định áp dụng nó cho con mình; mỗi phụ huynh cần tìm hiểu kỹ, xác định rõ những cái được và mất. Từ đó đưa ra được những quyết định sáng suốt.
Bài: Văn Hùng – T.Giao
Tiếp Thị Gia Đình
