Những biểu hiện này xuất hiện khi tĩnh mạch đã bị giãn ở mức cực đại, gây thủng hoặc vỡ tĩnh mạch làm chảy máu. Kèm theo đó trong phân người bệnh thường có máu.
BỆNH GIÃN TĨNH MẠCH THỰC QUẢN LÀ GÌ?
Giãn tĩnh mạch thực quản (varices) xảy ra khi các tĩnh mạch giãn rộng ở phần dưới của thực quản – ống nối cổ họng và dạ dày. Giãn tĩnh mạch thực quản thườn thấy ở những người bị bệnh gan nghiêm trọng.
Giãn tĩnh mạch thực quản phát triển khi lưu lượng máu bình thường đến gan chậm lại. Máu sau đó tràn vào các mạch máu nhỏ hơn gần đó, chẳng hạn như trong thực quản, gây ra các mạch sưng phồng lên. Đôi khi, giãn tĩnh mạch thực quản có thể vỡ, gây chảy máu đe dọa tính mạng.
Một số loại thuốc và các thủ tục y tế có sẵn để cầm máu do giãn tĩnh mạch thực quản. Những phương pháp điều trị tương tự có thể giúp ngăn ngừa chảy máu ở những người được chẩn đoán giãn tĩnh mạch thực quản.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
Các tĩnh mạch thực quản giãn rộng khi dòng máu đến gan chảy chậm lại, thông thường do mô sẹo trong gan (gây ra bởi bệnh gan). Khi máu đến gan chậm lại, dòng máu bắt đầu trở ngược, dẫn đến tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch mang máu đến gan. Áp lực đẩy lượng máu vào tĩnh mạch nhỏ ở gần đó, chẳng hạn như trong thực quản. Đôi khi các tĩnh mạch có thể bị vỡ và chảy máu.
Giãn tĩnh mạch thực quản là biến chứng thường xuyên nhất của xơ gan, không thể đảo ngược lại sẹo gan. Các bệnh và vấn đề khác cũng có thể gây giãn tĩnh mạch thực quản. Nguyên nhân có thể bao gồm:
• Xơ gan. Một số bệnh gan có thể dẫn đến xơ gan, như nhiễm trùng viêm gan, bệnh gan do rượu và chứng rối loạn đường mật gọi là xơ gan đường mật chính.
• Máu đông (huyết khối). Cục máu đông trong tĩnh mạch cửa hoặc trong các tĩnh mạch lách gây chèn ép dòng máu lưu thông.
• Nhiễm ký sinh trùng. Sán máng là nhiễm ký sinh trùng được tìm thấy trong các phần của châu Phi, Nam Mỹ, vùng Caribbean, Trung Đông và Đông Nam Á. Các ký sinh trùng có thể gây hại cho gan, cũng như phổi, ruột và bàng quang.
• Hội chứng máu trở lại trong gan. Hội chứng Budd – Chiari là một tình trạng hiếm gặp gây ra các cục máu đông có thể chặn các tĩnh mạch đưa máu tới gan.
TRIỆU CHỨNG
• Nôn ra máu
• Phân đen, hắc ín hoặc phân có máu
• Bệnh nhân có thể bị shock trong trường hợp nghiêm trọng
CÁCH ĐIỀU TRỊ BỆNH GIÃN TĨNH MẠCH THỰC QUẢN
Mục tiêu chủ yếu trong điều trị bệnh giãn tĩnh mạch thực quản là ngăn chặn chảy máu, làm giảm áp lực máu trong tĩnh mạch cửa. Nếu bệnh nhẹ, bạn có thể điều trị nội khoa, nhưng khi đã xuất hiện chảy máu thì dùng thuốc đơn thuần và một số dự phòng vỡ tĩnh mạch thực quản thắt tĩnh mạch thực quản thì hiệu quả chưa cao. Đa số những người này cần được phẫu thuật.
Giãn tĩnh mạch thực quản chảy máu là bệnh đe dọa tính mạng và cần được điều trị cấp tốc. Một số phương thức điều trị có thể kể đến như:
• Sử dụng dải đàn hồi để buộc chảy máu tĩnh mạch
• Tiêm thuốc vào tĩnh mạch chảy máu
• Sử dụng các loại thuốc để làm chậm dòng chảy của máu vào tĩnh mạch cửa
• Chuyển hướng lưu lượng máu đi từ tĩnh mạch cửa
PHÒNG CHỐNG
Cách phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản hữu hiệu nhất là tiêm phòng các bệnh viêm gan. Đối với người có nguy cơ cao như mắc bệnh gan B, cần khám thường xuyên để có biện pháp dự phòng biến chứng và giữ gan khỏe mạnh.
• Chọn một chế độ ăn uống lành mạnh: Đầy đủ các loại trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein nạc, giảm lượng thức ăn béo và chiên
• Duy trì một trọng lượng cơ thể hợp lý vì chất béo dư thừa của cơ thể có thể gây tổn thương gan.
• Không uống rượu bia vì chất cồn có thể làm hại gan đã bị tổn thương.
• Cẩn thận khi dùng hóa chất trong sinh hoạt như hóa chất gia dụng, thuốc xịt côn trùng…
Ðặc biệt, bệnh nhân xơ gan cần thường xuyên kiểm tra, xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan – mật định kỳ.
Mục Sức khỏe/Tiếp Thị Gia Đình
