Hình ảnh hiển thị nhiệt độ trung bình của mặt biển hồi tháng 2–2015 do vệ tinh NOAA đo đạc. Nguồn ảnh: NOAA
Theo thông tin dự báo thời tiết mới công bố hôm thứ Năm, ngày 14–8–2015, của Trung tâm Dự báo Khí hậu NOAA, năm nay, hiện tượng El Niño trở nên rất đặc biệt và mãnh liệt.
Hơn 90% khả năng là El Niño tiếp tục tấn công bán cầu Bắc vào mùa đông 2015–2016 và khoảng 85% khả năng nó sẽ tồn tại cho đến đầu mùa xuân năm 2016.
Hiện tượng thời tiết này trở thành vấn đề toàn cầu trong suốt năm 1997. Thời điểm đó, El Niño gây ra thảm họa lụt lội ở miền Tây nước Mỹ và khô hạn ở Indonesia, Australia. Đây cũng được xem là nguyên nhân làm xuất hiện loại virus chết người bùng nổ ở châu Phi và làm tăng giá cà-phê trên khắp thế giới.
El Niño là gì?
El Niño là việc ấm lên của vùng Đông Thái Bình Dương, chủ yếu chạy dọc xích đạo, làm cho nước ấm hơn bình thường. Những dòng nước ấm này bình thường sẽ trong tình trạng bị câu thúc ở Đông Thái Bình Dương bằng những cơn gió chảy từ Đông sang Tây, đẩy nước ấm tới Indonesia và Australia.
Tuy nhiên, trong suốt đợt El Niño, gió thổi chậm và có thể đổi hướng ngược lại, khiến dòng nước ấm tràn ngược về phía Đông trong suốt con đường đến Nam Mỹ.
El Niño xảy ra mỗi hai đến bảy năm theo nhiều cường độ, và nước ở Đông Thái Bình Dương có thể tăng lên 4°C so với bình thường.
Hiện tượng El Niño mãnh liệt sẽ làm nhiệt độ nóng lên và thay đổi mẫu khí lưu thông xung quanh trái đất, đặc biệt, những dòng tia qua Thái Bình Dương sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, gây nên siêu bão khắp miền Tây nước Mỹ, đặc biệt là ở California. Điều này cũng có nghĩa là mưa sẽ nhiều ở vùng bờ biển phía Tây của Nam Mỹ.
Trong khi Bắc và Nam Mỹ nhiều mưa thì ở Nam Á và Úc trở nên cực kỳ khô hạn.
El Niño mãnh liệt sẽ ảnh hưởng đến mùa khí xoáy tụ trên hành tinh. Đông Thái Bình Dương càng nóng thì càng có nhiều bão. Lúc này, Đại Tây Dương sẽ chỉ có vài cơn bão. Trái lại, Tây Thái Bình Dương sẽ có xu hướng xuất hiện nhiều siêu bão. Đó là lý do tại sao có 5 siêu bão xuất hiện trong năm 2015 chứ thông thường, thường chỉ có một đợt siêu bão xuất hiện trong năm mà thôi.
Tất nhiên thời tiết không chỉ là điều duy nhất bị ảnh hưởng. Mặt nước nóng hơn trên vùng Đông Thái Bình Dương sẽ xua đuổi những loài cá nước lạnh vốn là xương sống của ngành công nghiệp cá ở Mỹ Latin. Hiện tượng này đã được một người đánh cá lưu ý và đặt tên nó là El Niño – có nghĩa là cậu bé hoặc cậu bé của Chúa trong tiếng Tây Ban Nha – vì nó thường xuất hiện khoảng Giáng sinh.
So sánh với El Niño năm 1997
Bạn có thể hình dung về chỉ số Niño Đại dương như sau: Nhiệt độ mặt biển miền nhiệt đới Thái Bình Dương ở mức 0 là bình thường, số dương là ấm và số âm là lạnh. Chỉ số lớn hơn 0,5 được xem là điều kiện El Niño xuất hiện và chỉ số lớn hơn 1,5 được xem là El Niño mạnh hay El Niño mãnh liệt .
Mức El Niño mạnh nhất là sự kiện năm 1997–1998 với chỉ số 2,3. Chỉ số hiện tại từ đầu năm đến nay là El Niño 1,0 nhưng nó đang có xu hướng tăng mạnh trong 4 tháng tới. Hầu hết các dự báo thời tiết đều cảnh báo rằng năm nay El Niño sẽ vượt mức 2,0 và có thể là El Niño mạnh nhất từ khi kỷ lục được thiết lập vào năm 1950.
Điều gì đã xảy ra vào năm 1997?
Năm 1997, El Niño đã làm thiệt mạng khoảng 23.000 người và gây nên tổn thất khoảng 45 tỷ đô-la Mỹ.
Nhiều khu vực ở châu Mỹ Latin đã trải qua mưa lớn và lở đất. Trong khi đó, Indonesia lại khô kỷ lục dẫn đến cháy rừng mất kiểm soát ở Đông Nam Á. 35 hạt ở California – vốn đang cực kỳ khô hạn – đã trở nên thảm họa sau mưa do lụt lội và lở đất.
Thế giới nóng lên trong suốt đợt El Niño và năm 1998 trở thành năm ấm nhất tính đến thời điểm đó. Tình hình tương tự, năm 2015 sẽ là năm ấm nhất tính đến thời điểm này.
Khu vực nào chịu ảnh hưởng nhiều nhất?
Ở các quốc gia Nam Mỹ sẽ có mưa lớn như thác đổ và lụt lội xuất hiện trong 6 đến 9 tháng tới. Trong khi đó, các quốc gia khác ở bờ bên này đại dương như Úc, Indonesia sẽ khô hạn.
Một trong những sản phẩm đính kèm của việc ấm lên toàn cầu là đặc biệt có nhiều mưa lớn, vì nhiệt độ ấm lên có thể giữ nhiều hơi nước trong khí quyển. Điều này có thể làm cho El Niño làm gia tăng nhiều thảm họa lụt lội.
Tiếp Thị Gia Đình
