Đây là tựa một bài báo đăng vào đầu năm nay của BBC nói về phương pháp dạy toán Thượng Hải. Theo đó, giáo viên dạy toán ở bậc tiểu học ở Thượng Hải, Trung Quốc chỉ dạy duy nhất toán học chứ không đa nhiệm như hầu hết các giáo viên tiểu học ở những quốc gia khác
Những giáo viên chuyên nghiệp này phải trải qua quá trình đào tạo 5 năm để hiểu rõ về học sinh ở từng độ tuổi cụ thể. Sau khi đủ tiêu chuẩn giảng dạy, mỗi ngày giáo viên chỉ cần dạy hai bài. Thời gian còn lại giáo viên dùng để hỗ trợ học sinh và thảo luận thêm về phương pháp giảng dạy với đồng nghiệp.
Ở bậc trung học cũng vậy, giáo viên dạy toán cũng dành ít thời gian để giảng dạy, phần lớn tập trung vào việc soạn giáo án. Các lớp học theo phương pháp dạy toán Thượng Hải này cũng có nhiều khác biệt với các lớp học khác. Thời gian học ở trường bắt đầu từ 7 giờ đến 16 hay 17 giờ. Các tiết học ngắn hơn tầm 35 phút, giữa các tiết học luôn có 15 phút để học sinh thư giãn.
Về cơ bản, cách tiếp cận của phương pháp Thượng Hải không cung cấp quá nhiều kiến thức cho học sinh mà chia nhỏ, hướng dẫn từ tốn để đảm bảo học sinh nắm vững và hiểu sâu về kiến thức đã học. Phương pháp này cũng giúp những học sinh yếu kém nhận ra khả năng, tiềm năng của mình.
Đây có phải là mô hình học toán các quốc gia nên áp dụng?
Theo Anne Watson, giáo sư danh dự môn Toán học, Đại học Oxford, cho biết: “Điều tôi tâm đắc là bất cứ ai dạy toán cũng cần hiểu rõ về khái niệm toán học và cách làm sao để trẻ học được điều đó. Phương pháp này có hai điều thật sự hấp dẫn tôi. Đó là mọi người sẽ thuần thục về toán học hơn và cách mà phương pháp này chú ý đến từng chi tiết nhỏ”.
Với những giáo viên trực tiếp giảng dạy, họ cho biết phương pháp Thượng Hải này giúp học sinh tương tác nhiều hơn. Các em hiểu hơn về toán học, thành thục về tính toán và các khái niệm toán học.
Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng phương pháp dạy toán Thượng Hải quá gây áp lực cho học sinh. Một số người tin rằng đây là cách “luyện gà”, chuẩn bị cho học sinh thi tốt nhưng không áp dụng được kiến thức đã học linh động vào cuộc sống thường nhật.
Hiểu hơn về phương pháp dạy toán Thượng Hải:
Dưới đây là bốn nguyên tắc trong cách dạy và học toán Thượng Hải:
1. LẶP LẠI NGÔN NGỮ VÀ THUẬT NGỮ:
Các giáo viên dạy về phương pháp Thượng Hải thường lặp đi lặp lại các từ vựng toán học quan trọng và các cấu trúc trong suốt tiết học. Học sinh phải luôn luôn trả lời đầy đủ các câu hỏi. Điều này sẽ xây dựng nên thói quen, cả lớp sẽ lặp lại sau khi giáo viên trình bày. Giáo viên cũng sẽ chọn học sinh có kết quả tốt để làm mẫu để tất cả các học sinh khác noi theo.
2. HIỂU KHÁI NIỆM:
Dạy toán theo phương pháp Thượng Hải tập trung vào việc diễn giải các khái niệm. Bên cạnh đó, mỗi bài học đều liên quan đến một tổng thể chung mà học sinh đã học trước đó. Chính vì vậy, việc giảng dạy thường sẽ tập trung giúp các em học sinh hiểu được các khái niệm toán học mới và nhắc lại bài học cũ liên quan. Phương pháp này được đánh giá cao bởi chúng tìm cách tiếp cận để học sinh hiểu thấu đáo từng khái niệm nhỏ nhất.
Chẳng hạn, khi dạy về phân số có cùng tử số, một phân số sẽ được vẽ ra để minh họa cho học sinh dễ hiểu. Các em có thể nhìn thấy được tại sao 1/10 lại nhỏ hơn 1/5 bằng cách so sánh độ dài của các phần trong sơ đồ như dưới đây:
Khi học sinh tự tin với việc sử dụng hình minh họa cho các phân số thì các em có thể chuyển sang xác định các phân số nhỏ hơn hay lớn hơn từ các phân số trừu tượng mà không cần dùng hình để minh họa nữa.
3. MỤC TIÊU RÕ RÀNG:
Khi dạy, các giáo viên luôn hướng đến mục đích rõ ràng của bài học và không bao giờ để bài học chệch hướng, ngay cả khi học sinh đặt những câu hỏi khác. Ví dụ, mục đích của bài học là dạy học sinh rằng khi so sánh các phân số có cùng tử số, nếu mẫu số lớn hơn, giá trị của phân số sẽ nhỏ hơn. Khi trẻ nhận ra mối quan hệ giữa 1/5 và 2/10 nhưng giáo viên vẫn không thừa nhận kết quả này mà tiếp tục nói về các phân số có cùng tử số. Giáo viên vẫn bám sát vào mục đích của bài giảng và không nói về mối liên quan giữa 1/5 và 2/10 vì giáo viên biết rằng vấn đề này sẽ được trình bày trong một bài học khác.
Với một bức tranh rõ nét về mục tiêu bài học và tổng quan về kiến thức học tập được trình bày thông qua một kế hoạc rõ ràng, chi tiết nên cách học này đảm bảo được các học sinh đều nắm được các vấn đề chính của bài học.
4. TẦM QUAN TRỌNG CỦA KIẾN THỨC:
Những giáo viên giảng dạy toán theo phương pháp toán học Thượng Hải đều phải trải qua quá trình huấn luyện bài bản để nắm chắc kiến thức cũng như khả năng của học sinh. Chính vì vậy, giáo viên sẽ tự tin vào kiến thức của mình và có cách truyền đạt cũng như đặt ra những câu hỏi hiệu quả. Chẳng hạn, ở bài học về phân số, giáo viên sẽ lường trước được những vướng mắc hoặc những sai lệch mà học sinh có thể mắc phải.
Còn ở các cách dạy thông thường, giáo viên thường nhận ra những hiểu lầm mà học sinh mắc phải ngay khi dạy bài học đó.
BÀI:UYÊN HỒ
Tiếp Thị Gia Đình
