Mới đây, Viện nghiên cứu không gian quốc gia Brazil (INPE) cho biết; dữ liệu vệ tinh thu được trên khu vực Amazon cho thấy; tính đến thời điểm hiện tại, số vụ cháy rừng ở Amazon đã tăng 84% so với cùng kỳ năm 2018, với 75.000 vụ. Con số này cao hơn cả năm 2016 – năm Amazon chịu cháy rừng “kỷ lục” với khoảng 68.000 vụ.
Đây cũng là năm có số vụ cháy rừng 8 tháng đầu năm nhiều nhất trong 10 năm qua; khi INPE tiến hành các cuộc thống kê diện rộng bằng vệ tinh. Đặc biệt chỉ trong tuần qua; INPE ghi nhận hơn 9.500 vụ cháy rừng lớn nhỏ trên toàn lãnh thổ Brazil; trong đó phần lớn là ở khu vực Amazon.
Hình ảnh từ vệ tinh cũng cho thấy, gần như toàn bộ bang Roraima – bang cực bắc của Brazil; đang chìm trong khói bụi dày đặc do cháy rừng. Trong khi đó, các bang lân cận như Amazonas hay Rondonia đã ban bố tình trạng nguy cơ cháy rừng ở mức khẩn cấp. Thậm chí thành phố São Paulo – nằm phía Đông Nam, cách xa rừng Amazon – cũng bị ảnh hưởng bởi lớp khói mù. Nhiều chuyên gia còn cho rằng khói từ Amazon là nguyên nhân chính dẫn đến vụ mất điện trong thành phố vào thứ Hai tuần này.
Hứng chịu nhiều chỉ trích về tình trạng cháy rừng ở Amazon; Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro cho biết chính quyền của ông không đủ khả năng để dập tắt các đám cháy; và đổ lỗi cho các nông dân gây cháy rừng. “Amazon lớn hơn cả châu Âu, làm sao có thể chống lại các đám cháy ở một khu vực như vậy? Chúng tôi không có nguồn lực cho việc đó” – Hãng tin Reuters ngày 22-8 dẫn lời ông Bolsonaro.
Trong tuyên bố ngày 22/8; lần đầu tiên ông Bolsonaro thừa nhận các nông dân đã đốt rừng trái phép gây ra các vụ cháy. Trước đó, ông đổ lỗi cho các tổ chức phi chính phủ là thủ phạm gây cháy rừng. Theo các nhà hoạt động môi trường, dù cháy rừng thường xảy ra tại Amazon vào thời điểm này trong năm; tình trạng nông dân đốt rừng (lấy đất canh tác, trồng cỏ nuôi gia súc) gia tăng là nguyên nhân khiến các đám cháy rừng tăng mạnh.
Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro
Nguyên nhân cháy rừng ở Amazon được cho là do có sự khuyến khích từ chính quyền. Tổng thống Bolsonaro, nhậm chức hồi đầu năm nay; nhiều lần tuyên bố Amazon cần phục vụ cho các lợi ích doanh nghiệp; và chính phủ sẵn sàng cho phép khai thác mỏ; các công ty nông nghiệp và gỗ khai thác tài nguyên từ lá phổi xanh của thế giới.
Các nhà khoa học cũng cho rằng; cháy rừng ở Amazon khiến số lượng rừng ở Brazil mất đi tăng đột biến từ đầu năm đến nay; cũng trùng với khoảng thời gian đầu nắm quyền của tổng thống Bolsonaro. Chủ trương của vị tân tổng thống này là ưu tiên phát triển kinh tế hơn bảo tồn thiên nhiên.
Nếu như trong 10 năm trở lại đây, các tổng thống Brazil thay phiên nhau siết luật để hạn chế phá rừng; thì ông Bolsonaro lại chỉ trích những quy định cứng nhắc này. Theo ghi nhận, từ khi ông Bolsonaro nắm chính quyền, số vụ tịch thu gỗ lậu hay xét xử các tội phạm môi trường ở Brazil giảm rõ rệt.
Rừng Amazon cung cấp 20% lượng oxy cho khí quyển Trái Đất. Vùng rừng này đóng vai trò quan trọng giúp làm chậm quá trình ấm lên toàn cầu; là ngôi nhà của vô số loài động thực vật. Với diện tích bằng một nửa nước Mỹ; đây là rừng mưa lớn nhất hành tinh.
Khói và tro từ đám cháy rừng thậm chí bay qua 2.735 km tới thành phố Sao Paulo; nhuộm đen bầu trời vào ban ngày. Copernicus, chương trình vệ tinh của Liên minh châu Âu; chia sẻ bản đồ cho thấy khói lan tới vùng ven biển Đại Tây Dương của Brazil; bao phủ gần nửa đất nước và tràn sang các quốc gia láng giềng Peru, Bolivia và Paraguay. Theo INPE, diện tích rừng mưa Amazon bị phá hủy mỗi phút lớn hơn 1,5 sân bóng đá.
Tiếp Thị Gia Đình
