(Ảnh: Shutterstock)
Đầy hơi và chướng bụng là triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp. Theo BS CK.II Phạm Minh Thành – Trưởng khoa Nội Tổng hợp Bệnh viện Quận 2, tình trạng này xảy ra do khí bị tích tụ trong dạ dày và đường ruột khiến bụng phình to, căng cứng khó chịu. Nguyên nhân gây tích khí do rối loạn chuyển hóa tinh bột hoặc rối loạn hệ vi sinh đường ruột.
Bệnh lý này thường không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng kéo dài có thể khiến cơ thể uể oải mệt mỏi chán ăn dẫn đến sụt cân. Hầu hết người mắc bệnh đều sẽ có cảm giác nặng bụng khó tiêu hoặc căng chướng bụng. Đôi khi có thể kèm xì hơi, ợ nóng, ợ chua và sôi bụng. Trong nhiều trường hợp đầy hơi chướng bụng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm như: viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản dạ dày, bệnh crohn, ung thư dạ dày…
Nếu bệnh kéo dài vừa đầy bụng kèm tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi, sụt cân bệnh nhân nên đến bệnh viện thăm khám ngay. Theo BS. Thành, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý thực thề ống tiêu hóa như: viêm dạ dày-tá tràng, hội chứng ruột kích thích hay trào ngược thực quản và các bệnh lý về đường tụy, đường mật.
Nguyên nhân gây bệnh
Đầy bụng và khó tiêu là hệ quả ứ trệ thức ăn trong đường tiêu hóa. Theo BS. Thành, đầy hơi chướng bụng có thể xảy ra nếu như bạn mắc phải một số nguyên nhân sau:
Chế độ ăn uống không hợp lý
Thức ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ
Ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất đạm và tinh bột.
Tiêu thụ thực phẩm tái, sống.
Sử dụng các chất kích thích, đồ uống có ga, có cồn
Thói quen sinh hoạt không lành mạnh
Lười vận động: Ngồi quá lâu hoặc ít vận động cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ứ trệ đường tiêu hoá gây sinh hơi và dẫn đến khó tiêu.
Thói quen không đúng: việc ăn không đúng cách như nhai không kỹ, không tập trung vào ăn uống, vừa ăn vừa nói chuyện, xem phim vô tình khiến bạn nuốt nhiều không khí hơn, gây hiện tượng đầy hơi. Hoặc việc ăn quá no, ăn uống không đúng giờ, ăn xong nằm luôn cũng gây nên tình trạng này.
Căng thẳng, lo âu: Nhiều nghiên cứu cho thấy mỗi khi chúng ta gặp phải áp lực và mất ngủ sẽ gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Nó sẽ làm ứ trệ đường tiêu hóa và gây nên tình trạng đầy hơi.
Đầy bụng chướng hơi kéo dài do rối loạn tiêu hóa
Việc thường xuyên tiêu thụ các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh khiến cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào đường tiêu hóa, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Tình trạng mất cân bằng này khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, gây nên các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như: đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu… Nhiều trường hợp, người bệnh còn cảm thấy buồn nôn, nôn, cơ thể mệt mỏi, suy nhược.
Stress, căng thẳng có thể gây đầy hơi chướng bụng
Những người thường xuyên bị căng thẳng, stress hay mất ngủ… có nguy cơ bị đầy hơi chướng bụng cao hơn. Nguyên nhân do stress có tác động đến thần kinh trung ương – nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa, khiến nhu động ruột bị rối loạn gây khó tiêu, đầy bụng…
Nhiều trường hợp bệnh nhân bị stress kéo dài nên sử dụng chất kích thích hoặc thuốc an thần để cải thiện tình trạng. Đây là cách xử lý sai lầm bởi người bệnh có thể rơi vào tình trạng “bệnh chồng bệnh”, khiến hiện tượng đầy bụng, chướng hơi ngày một nặng hơn.
Làm thế nào để điều trị đầy bụng, khó tiêu?
Theo BS. Thành, điều quan trọng nhất để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh chính là phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Chính vì vậy, bạn cần duy trì cho mình những thói quen sau:
Thay đổi chế độ ăn
Bổ sung các thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa, nên ưu tiên các món ăn lỏng, dễ tiêu
Không ăn quá no, nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày
Tránh ăn các món có quá nhiều dầu mỡ.
Tăng cường vận động
Thường xuyên vận động nhằm nâng cao sức khỏe toàn diện. Nếu không có nhiều thời gian, bạn có thể tập một vài động tác cơ bản như đi bộ, đạp xe đạp, bơi lội.
Ngoài ra, bạn cũng có thể áp dụng phương pháp massage kích thích hoạt động của ruột bằng cách đặt 5 ngón tay lên vùng bụng và xoa theo chiều kim đồng hồ để kích thích nhu động ruột và dễ đi ngoài.
Thay đổi thói quen
Tập thói quen nhai chậm. Đồng thời, bạn cũng nên ăn ít, đúng giờ và chia thành nhiều bữa ăn trong ngày
Tập trung ăn uống, không nói chuyện hoặc xem phim trong khi ăn
Luôn giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, nghỉ ngơi điều độ.
Không thức khuya, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày.
Chữa đầy hơi chướng bụng tại gia
Gừng: Ngoài là gia vị quen thuộc, gừng còn được biết đến là vị thuốc chữa tiêu hóa hiệu quả. Để giảm vị cay từ gừng, bạn có thể cho thêm vài lát chanh và mật ong vào trà. Trong những ngày Tết, bạn cũng có thể sử dụng mứt gừng để làm dịu cơn khó chịu.
Trà hoa cúc La Mã: Hoa cúc La Mã có chứa nhiều hợp chất flavonoid, giúp ngăn ngừa loét dạ dày và đầy hơi. Để pha trà, hãy cho vài bông vào ly, rót nước sôi vào và ngâm trà trong vòng 10 phút.
Sữa chua: Khi bị đầy bụng, bạn hãy ăn hoặc uống sữa chua lên men. Chúng sẽ cung cấp các probiotic lợi khuẩn giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa và giảm sự tích lũy khí hoặc chất lòng trong dạ dày.
Than hoạt tính: Than hoạt tính được dùng để điều trị đau bụng do thừa hơi, tiêu chảy. Bạn nên uống thuốc than hoạt tính sau bữa ăn với một cốc nước đầy. Không làm vỡ hoặc nhai thuốc.
Cảm ơn BS CK.II Phạm Minh Thành đã hỗ trợ hoàn thành bài viết này!
Tiếp Thị Gia Đình
