Nó mê ăn bánh tráng
Không cần phải thịt thà rau củ, cái bánh nhúng nước, cuốn không, chấm mắm ớt thôi cũng đã thấy ngon. Tết nào nó chẳng ăn bánh tráng trừ cơm! Thường thì ba bữa Tết, mắc khách khứa, dạo chơi, ai rảnh đâu nấu nướng lôi thôi; mẹ luôn chuẩn bị sẵn mớ bánh tráng, thêm vài đòn bánh tét, chục cặp bánh chưng cùng xoong thịt kho làm “phương tiện cứu đói” qua mấy ngày xuân. Bánh tráng miền Trung cái to bằng cái mẹt, nhúng nước 2 cái xấp đôi trải ra mâm, gắp thịt mỡ rau dưa sắp dài vô, gấp 2 đầu sau đó cuốn rẹt rẹt là thành một cuốn bự chảng thay luôn bữa cơm. Nhà nó chẳng dư dả gì, chỉ Tết mới có cơ hội được ăn bánh tráng vô tư. Mỗi năm Tết một lần chớ mấy nên phải tranh thủ. Ra Giêng rồi thì đừng có mơ. Nguyên chồng bánh tráng dự trữ Tết, mình nó ăn mất một phần ba.
Bánh tráng khô nhúng nước ngon như vậy nhưng tiết mục ăn bánh ướt còn đã hơn. Bánh ướt cũng là bánh tráng nhưng khác cái mới tráng, vớt ra khỏi lò mang ăn ngay. Trắng ngà, dẻo, nóng hổi. Ăn ngon gấp đôi, mà không, phải gấp ba cái bánh phơi khô đem nhúng nước. Không riêng gì nó, anh chị em trong nhà khi nghe tới tiết mục ăn bánh ướt là sáng mắt. Cái bánh ướt mẹ vớt cho mỗi lần đi tráng bánh, cầm nhón trên tay, xé miếng nhỏ bỏ vô miệng chầm chậm mà nhai. Vậy đã ngon chán ngon chê. Chứ cái món bánh ướt người ta gánh đi bán, lên đĩa lên mâm, rưới mỡ hành phi, nước mắm pha, thì mơ tới Tết Congo đi, đừng hòng mẹ mua.
Nhà có dịp gì trọng đại mẹ mới đi tráng bánh. Tìm dịp trọng đại nhà nó hơi khó, chỉ mỗi vụ Tết là chắc ăn. Nhà con đông nên mẹ sẽ xuất gạo tráng bánh khá mạnh tay. Tuy nhiên, chớ thấy vậy mà mơ ăn bánh ướt thả ga. Tráng ít tráng nhiều gì cũng mỗi đứa tiêu chuẩn 2 cái; còn để phơi bánh tráng dành Tết. “Ăn hết lấy gì Tết ăn”, mẹ làu bàu.
Đúng ra thì cũng có cơ hội được ăn bánh nhiều
Ấy là khi gạo đã lỡ ngâm, xay mà trời đổ mưa. Bánh tráng không nắng làm sao phơi? Vậy nên lũ nhỏ trúng quả! Nó đã chứng kiến một lần nhà bác Hai tráng bánh gặp mưa, lũ con bác có bánh ướt ê hề để ăn. Nhìn cảnh đại tiệc bánh ướt của lũ con nhà bác Hai mà nó phát thèm. Khát khao được ăn bánh ướt đã đời được nó nuôi nấng từ lâu nhưng chưa bao giờ thành hiện thực! Mẹ giỏi “dự báo thời tiết” lắm. Cả những năm xấu trời, người ta tráng bánh dính mưa sắp lượt; riêng nhà nó vẫn cứ gặp ngày nắng đẹp!
…Mới đó lại tới tháng Chạp rồi. Năm nay mưa muộn, giáp Tết trời còn âm u thiếu nắng. Các chủ lò bánh lo lắng nhìn trời. Mẹ nó cũng lo lắng nhìn trời. Chỉ nó là khấp khởi.
Mười ký gạo
Đó là tiêu chuẩn dành tráng bánh được mẹ “quyết toán” cho Tết. “Mọi năm là tám ký. Năm nay mùa màng được khá, con lớn ăn nhiều, cho thoải mái chút”, mẹ phán. Nghiệt nỗi từ đầu tháng Chạp trở đi, trời âm u suốt. Gạo đã xay, sàng sảy, cột sẵn trong bao mà cứ phải để yên che mắt ngóng trời. Chờ mỏi chờ mòn. Đến lúc trời hưng hửng, chuồn chuồn bay cao, chân trời lộ ra chút ít màu xanh, mẹ tặc lưỡi: “Thôi kệ, tráng đại”.
Nó vui ra mặt. Dài cổ chờ hội “tráng bánh Tết” từ đầu tháng Chạp biểu sao không vui. Còn nữa, một ý nghĩ bá đạo đang lởn vởn trong đầu nó: nắng hay mưa cũng đều hay. Nắng thì Tết có nhiều bánh tráng mà ăn. Còn mưa, chậc chậc, quang cảnh bữa “đại tiệc bánh ướt” nhà bác Hai lại quay về trong đầu nó. Mưa ư, cũng tốt, lạy trời.
Tự dưng nó chóp chép miệng, hít hà.
Mưa thật
Hôm qua trời còn hửng chút xanh hôm nay đã sầm tối. Lũ chuồn chuồn ngu ngốc bay đâu mất sạch. Nhìn chiếc vung trời úp chụp một màu xám ngoét, mặt mẹ buồn hơn đi đám. Gạo ngâm, không xay, tráng kịp thời bột sẽ chua. Với lại, đã “đặt hàng” lò bà Năm. Tết nhất đặt ngày nào tráng ngày đó, sao thay đổi được.
Giấc mơ đại tiệc bánh ướt của nó giờ hóa thực. Rá bánh ướt ngồn ngộn được mang về. Mẹ buồn buồn: “Tụi bây ăn đi, trừ Tết khỏi ăn”. Thấy mặt mẹ rầu rĩ cũng thương; nhưng nhìn cái rá bánh trong mơ sao hấp dẫn quá xá. Thôi, ăn cái rồi tính!
Đúng “đã” thật!
Lần đầu tiên nó biết thế nào là cảm giác được ăn bánh ướt thả ga. Lần đầu tiên nó biết cảm giác no bánh ướt. No đến mức không thể nào no hơn. Giờ thì nó không việc gì phải tỵ nạnh với cái đại tiệc bánh ướt của lũ con nhà bác Hai. Đại tiệc nhà nó còn hoành tráng gấp rưỡi. Anh chị em đứa nào đứa nấy no nê, vác bụng lặc lè.
Chỉ có mẹ là không ăn. Hỏi thì mẹ nạt: “Lo ăn đi, kệ tao!”. Mẹ xoành xoạch chạy sang lò bà Năm rồi lại chạy về. “Còn tráng hả mẹ?”. “Chớ bây tưởng ăn bánh ướt hết luôn 10 ký gạo chắc? Nói vậy chớ Tết có nhịn được không?”. Nó sững người, tự nhiên thấy cái bụng tưng tức. Cảm giác thỏa mãn vì no bỗng hóa thành bứt rứt. Mình hí hửng vì trời mưa, được ăn no bánh ướt, còn mẹ phạc phờ chạy ngược xuôi, đến miếng bánh cũng không nuốt trôi.
Có mấy vỉ bánh tráng ướt hết rinh vào lại phải rinh ra
Ông trời mắc dịch cứ rạng lên chút xong đổ xầm, còn lắc rắc mưa. Nó tê tái theo phụ mẹ, lòng đầy ân hận. Tại mình hết. Khi không đi thèm bánh ướt. Khi không đi vái ông trời đừng nắng để có bánh ướt ăn. Giờ thấy khổ mẹ chưa? Hì hục chạy ra vô từ sáng đến chiều bánh cũng chỉ mới ráo bề mặt, nhưng chưa khô bên trong, muốn khô thành bánh tráng hãy còn lâu. Giống bánh tráng là phải nắng to, chớ trời u u kiểu này phơi 5 ngày cũng chưa thành bánh! Thêm nữa, bánh không có nắng, phơi nhấp nhem bị sượng đã đành; mà nguy hơn, không khô kịp sẽ lên mốc.
Mẹ quát chị Hai, chị Ba, anh Tư: “Coi khiêng mấy cái hỏa lò ra cho tao”.
Hỏa lò khiêng ra, được đổ đầy than, nhóm phừng phừng. Ăn vội tô cơm nguội xong, mẹ chúi đầu lo hơ bánh tráng. Lò than sắp hàng, được chặn ngang bằng miếng gỗ dày ngăn bớt nóng, sau đó gác vỉ bánh lên trên. “Hong từ từ thôi. Nôn cách mấy cũng không thể vội. Lửa mà bén, cháy mấy cái vỉ phơi là “ăn roi” với bà Năm ngay”. Mẹ lom lom vỉ bánh không rời mắt. Nó bất lực nhìn mẹ, muốn giúp mà không giúp được gì. Nửa đêm. Chồng vỉ bánh hơ khô vẫn chưa được nửa. Đêm nay, chắc mẹ phải thức trắng.
Bữa cỗ đầu năm, món bánh tráng bị sượng. Bánh hơ lửa mép dày đun, mặt bánh nhăn nheo sần sượng. Nướng phồng nhai còn đỡ; chứ nhúng nước thì cứ ngay đơ, miếng này rời miếng kia không chút dẻo mềm! Mẹ buồn bực càm ràm: “Ông trời hại tao”. Ba trêu: “Tại cái máy “dự báo thời tiết”… ốm ho chớ trời nào hại?”. Các anh chị bật cười, riêng nó không. Nó cúi gằm mặt, lí nhí:
– Không phải tại mẹ đâu ba. Là tại con!
Ba ngớ người:
– Sao lại tại con?
– Tại con thèm bánh ướt…
Mẹ nhăn trán:
– Mày thèm bánh ướt thì liên quan gì tới chuyện… trời mưa?
– Tại con thèm bánh ướt nên con…
– …?!?
– Con… vái trời mưa!
Đến lượt cả nhà cười rân, chảy cả nước mắt! Nó ngơ ngác, hết dòm ba, mẹ lại tới các anh chị. Dứt cơn cười, mẹ ôm nó vào lòng, vuốt tóc:
– Con với cái! Mày mà vái gì được nấy thì mẹ mày đâu có khổ.
Y Nguyên
Tiếp Thị Gia Đình
