Sườn phía Đông của Fogo sụp xuống và có thể tạo ra siêu sóng thần cách đây 73.000 năm
Nhóm các nhà khoa học tại Đại học Bristol và Đại học Columbia ở New York (Mỹ) vừa phát hiện bằng chứng về sự sụp đổ của núi lửa Fogo trên quần đảo Cape Verde ở châu Phi gây ra một trận siêu sóng thần xảy ra cách đây 73.000 năm.
Một số chuyên gia lo ngại về việc sụp đổ một bên sườn của núi lửa Fogo, một trong số những núi lửa lớn nhất và hoạt động mạnh mẽ nhất trên thế giới, đã khiến khoảng 167km³ đất đá rơi xuống đại dương. Điều này tạo ra một siêu sóng thần cao đến hơn 244m trong lịch sử nhấn chìm một hòn đảo cách đó hơn 48km và có thể lặp lại trong tương lai.
Vài năm trước, khi làm việc tại đảo Santiago (cách Fogo 55km), các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra những tảng đá bất thường nằm sâu trong đất liền tới hơn 600m và có độ cao gần 200m so với mực nước biển. Một số tảng đá có kích thước ngang cỡ xe tải và tương đồng với loại đá nằm ở bờ biển của đảo như đá vôi, đá cuội kết và đá bazan biển. Một số tảng đá nặng tới 770 tấn. Qua phân tích, các nhà nghiên cứu lý giải rằng những tảng đá trên từng nằm ở bờ biển của đảo và một cơn sóng thần khổng lồ đã đem chúng vào sâu hơn trong đất liền.
Ngày nay, ngọn núi lửa Fogo có chiều cao 2.829m so với mực nước biển và phun trào khoảng 20 năm một lần, lần gần đây nhất là vào mùa thu năm ngoái. Đảo Santiago, nơi cơn sóng thần đã đổ bộ, hiện là nơi sinh sống của khoảng 250.000 người.
Ít nhất đã có 8 vụ sạt lở với quy mô nhỏ hơn đã xảy ra tại Alaska, Nhật Bản và các nơi khác trên thế giới trong vòng vài trăm năm trở lại đây và một số vụ đã tạo nên những cơn sóng thần nguy hiểm. Những cơn sóng thần xảy ra gần đây, tàn phá bờ biển Ấn Độ Dương vào năm 2004 và miền Đông Nhật Bản vào năm 2011. Độ cao sóng trong các trận sóng thần này khoảng 30m và được tạo ra từ những chấn động động đất dưới lòng biển chứ không phải do núi lửa sụp đổ.
Để xác định thời điểm diễn ra sự kiện này, các nhà hóa học đã đo đạc các đồng vị của nguyên tố heli tồn tại ở gần bề mặt của các khối đá này. Những đồng vị này thay đổi tùy theo thời gian đá tiếp xúc với môi trường và các tia vũ trụ. Quá trình phân tích cho thấy thời gian xảy ra sóng thần vào khoảng 73.000 năm trước.
Chuyên gia về sóng thần Bill McGuire, giáo sư tại Đại học London (không tham gia nghiên cứu) cho rằng nghiên cứu này đã “cung cấp những bằng chứng thuyết phục về sự hình thành siêu sóng thần và xác nhận rằng núi lửa có thể sụp đổ với tốc độ cực kỳ nhanh”. Dựa trên những nghiên cứu của riêng mình, McGuire cho biết những trận siêu sóng thần này có thể xảy ra 10.000 năm một lần.
Tiếp Thị Gia Đình
